The Effectiveness of Cognitive-Behavioral Stress Management Training on Emotion, Stress and Academic Resilience of 11th Grade Female Students in Ahvaz

Document Type : Original Article

Authors

1 M.A. in Educational Psychology, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran

Abstract

The aim of present study was to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral stress management training on emotion, stress and academic resilience of 11th grade female students in Ahvaz. The method of the present study was quasi-experimental with pre-test and post-test design with a control group. The statistical population of the study included all 11th grade female students in Ahvaz in the academic year 2022-2023. For this purpose 40 female students were selected using the multi-stage cluster sampling method and were randomly divided in to two experimental and control groups. To collect data, Pekrun, Goetz and Perry`s Achievement Emotions Questionnaire (2005), Gadzella`s Student-Life Stress Inventory (1991) as well as Samuels`s Academic Resilience Questionnaire (2004) were used. The experimental group received stress management based to cognitive-behavioral training based on the model of Antoni, Ironson and Schneiderman(2007) in 10 sessions of 90 minutes, while the control group did not receive any training. The data were analyzed by using Covariance analysis and SPSS-26 software. The result showed that stress management training based to cognitive-behavioral had significant effect on academic emotion (F=45/53, p=0/001), academic stress (F=227/55, p=0/001) and academic resilience (F=237/92, p=0/001) of students. Cognitive-behavioral stress management training had effects on increasing positive emotions, reducing negative emotions such as stress and anxiety, and increasing students' resilience. 

Keywords


آنتونی، مایکل؛ ایرونسون، گیل؛ اشنایدرمن، نیل. (1399). راهنمای عملی مدیریت استرس به شیوۀ شناختی- رفتاری. چاپ چهارم. ترجمۀ: سیدجواد آل‌محمد، سولماز جوکار و حمیدطاهر نشاط‌دوست. اصفهان: جهاد دانشگاهی.
ابوالفضلی، پروین؛ طهماسبی‌پور، نجف؛ نصری، صادق. (1398). اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تاب‌آوری تحصیلی و عزت نفس دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه. پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 14. (48). 397-383.
افشار، مرضیه؛ ترابیان، آتنا. (1402). اثربخشی آموزش مهارت مدیریت استرس بر سرمایه‌های روان‌شناختی، تاب‌آوری و مهارت‌های اجتماعی در مادران دارای فرزند بیش فعال. اولین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و فلسفه. موسسه آموزش عالی راه دانش بابل مازندران.
الماسی، افشین؛ حاتمی، فوزیه؛ شریفی، اعظم؛ احمدی‌جویباری، تورج؛ کاویان‌نژاد، رسول؛ ابراهیم‌زاده، فرزاد. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌‌های مقابله با استرس بر تاب‌آوری مادران دارای فرزند معلول. دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 21. (2)، 42-34.
بابالو، امیررضا؛ قاسمی، شیما؛ نورآذر، سید‌غلامرضا؛ خجسته، احسان؛ یاسمینه، ندا. (1400). بررسی تأثیر آموزش روش‌های مدیریت استرس بر استرس دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز. روانشناسی و علوم رفتاری ایران، 1. (25). 20-13.
پورحسین‌ملایوسفی، شهرام؛ حسینی‌نسب، سیدداوود؛ پناه‌علی، امیر. (1397). مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش و مهارت‌‌های ارتباطی بر استرس تحصیلی دانش‌آموزان استعدادهای درخشان تبریز. طب توانبخشی، 7. (4) 29- 21.
چیت‌ساززاده، آزیتا؛ جلالی، سید احمد. (1395). مقایسۀ میزان اضطراب امتحان و تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان دختر ورزشکار و عادی. نخستین کنفرانس ملی تربیت بدنی و علوم ورزشی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان.
دلاور، علی. (1396). روش تحقیق در روان‌‌شناسی و علوم تربیتی. چاپ چهارم. تهران: نشر ویرایش.
ذوالفقاری، مهسا؛ صلاحی، علی اکبر. (1400). تأثیر آموزش مدیریت استرس بر کاهش استرس دانشجویان در دوران کرونا. روانشناسی و علوم رفتاری ایران، 2. (25). 110-98.
رشیدزاده، عبدالله؛ بدری، رحیم؛ فتحی‌آذر، اسکندر؛ هاشمی، تورج. (1398). اثربخشی تعاملی آموزش راهبردهای خودگردان- فراشناختی و خودپنداره تحصیلی بر مؤلفه‌‌های تاب‌آوری و هیجانات مثبت تحصیلی. شناخت اجتماعی، 8. (15). 164-141.
زنگی‌آبادی، معصومه؛ صادقی، مسعود؛ قدم‌پور، عزت‌الله. (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای پردازش هیجان‌مدار بر هیجان تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان دختر متوسطه شهر کرمان. علوم روان‌شناختی، 17. (67). 406-399.
سوری، سروش. (1399). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوۀ شناختی رفتاری بر تاب‌آوری دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی. سومین کنفرانس بین‌المللی. موسسه آموزش عالی شاندیز. مشهد.
سیدان، ابوالقاسم؛ باعزت، فرشته. (1396). مشکلات بین فردی و استرس تحصیلی در دانش‌آموزان. ششمین کنگره انجمن روانشناسی ایران. تهران.
عسگری، محمد. (1398). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوۀ شناختی- رفتاری بر اضطراب امتحان، پیشرفت تحصیلی و عملکرد کنکور داوطلبان ورود به دانشگاه. روانشناسی تربیتی، 15. (51). 194-175.
غفوری، مهری؛ حجازی، مسعود؛ شیخی، محمدرضا. (1398). ارتباط بین راهبردهای مقابله‌ای با استرس تحصیلی دانشجویان پرستاری. روان‌پرستاری، 7. (33). 47-41.
غلامی، رها، زمردی، سعیده؛ عبدی، سعید. (1400). اثربخشی مدیریت استرس بر تنظیم شناختی هیجان و سلامت عمومی بیماران مبتلا به سوء هاضمه. پژوهش در پزشکی، 3. (45). 66-60.
فرزین، سمیرا؛ برزگربفرویی، کاظم؛ فقیهی، مریم. (1399). نقش چشم‌انداز زمان در هیجان تحصیلی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه دوم. روانشناسی مدرسه، 1(9). 172-153.
کریمی، فائزه؛ احمدی، مهرناز، بغیری، سارا؛ گرکز، امید. (1400). رابطه بین عزت نفس و استرس تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شاهرود در سال تحصیلی1400-1399. علوم مراقبتی نظامی، 8. (30). 398-390.
کوشکی، محمود؛ کرامتی، هادی؛ حسنی، جعفر. (1397). اثربخشی آموزش خودکارآمدی بر استرس تحصیلی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دختر. روانشناسی مدرسه، 2.(7). 290-278.
مختارنیا، ایرج؛ حبیبی، مجتبی؛ خلقی، حبیبه. (1396). نقش شناخت‌‌های فاجعه‌آمیز شناختی و خودکارآمدی در افسردگی نوجوانان: با نقش واسطه گری استرس تحصیلی. اولین کنفرانس بین‌المللی فرهنگ، آسیب‌‌شناسی روانی و تربیت. دانشگاه الزهرا(س). تهران.
مرادی، سارا؛ بیرامی، منصور؛ هاشمی، تورج؛ تکلوی، سمیه. (1399). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر هیجان‌های تحصیلی مثبت و منفی دانش‌آموزان. آموزش و ارزشیابی، 13. (50). 206-183.
مسجدی، سحر. (1398). اثربخشی آموزش مهارت‌‌های کنترل استرس بر استرس تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی.
نظری، خسرو. (1401). تأثیر روش آموزش معکوس بر خط بر خودراهبری و تاب‌آوری تحصیلی در ایام همه‌گیری کوید19. پژوهش در تربیت معلم، 5. (1)، 140-119.
وفائی‌نژاد، مائده. (1401). اثربخشی مدیریت استرس به شیوۀ شناختی- رفتاری بر کاهش شاخص‌های روان‌شناختی نگرانی، استرس ادراک شده، دشواری در تنظیم هیجان بیماران دیابتی نوعII . کنفرانس ملی تحقیقات میان رشته‌ای در علوم انسانی و فرهنگ ایرانی اسلامی. دانشگاه علمی کاربردی. اردبیل.
ولی‌پورشیخی، زهرا؛ احمدی‌‌فرد، مریم؛ ویسکرمی، حسنعلی و ولی‌پورشیخی، معصومه. (1399). بررسی اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوۀ شناختی- رفتاری بر تنظیم شناختی هیجان و افسردگی در دانش‌آموزان دختر مبتلا به اختلال خوردن. هشتمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی، آسیب‌‌های اجتماعی و فرهنگی ایران. تهران.
Abolfazli, P., Tahmasebipour, N., & Nasri, S. (2020). The effectiveness of mindfulness-based stress reduction program on academic and self-esteem of female secondary school students. Quarterly Research in Educational Systems, 14( 48), 397- 383. (In Persian)
Afshar, M., & Torabian, A.(2023). The effectiveness of stress management skill training on psychological capital, resilience and social skills in mothers with hyperactive children. The first international conference of psychology, social sciences, educational sciences and philosophy. (In Persian)
Almasi, A., Hatami, F., Sharifi, A., Ahmadijouybari, T., Kaviannezhad, R., & Ebrahimzadeh, F. (2016). The effectiveness of stress coping skills training on the resiliency of mothers of handicapped children. SJKu,21(2), 34-42.(In Persian). http://sjku.muk.ac.ir/article-1-2323-fa.html 
Antoni, M.H., Ironson, G., & Schneider, N.(2007). Treatment that work cognitive-behavioral stress management. Fourth Edition. translated by Seyed Javad Alemohammad, Solmaz Jokar & Hamid Taher Neshat Doost.(2021) .Isfahan, Jahad Daneshgahi. (In Persian)
Antoni, M. H., Moreno, P. I., & Penedo, F. J. (2023). Stress management interventions to facilitate psychological and physiological adaptation and optimal health outcomes in cancer patients and survivors. Annual Review of Psychology, 74, 423-455.
Arch, J., Ayer, C.R., Backer, A., Almklov, E., Dean, D.J., & Graske, M.G. (2013). Randomized Clinical trial of adapted mindfulness-based stress reduction versus group cognitive behavioral therapy for heterogeneus anxiety disorders, Behavioral Research and Therapy, 51(5), 186-196.
Asgari, M.(2019). The effectiveness of cognitive-behavioral stress management on the exam anxiety, academic progress and entrance exam performance of university entrance candidates. Educational Psychology, 15(51), 175-194. (In Persian)
Babaloo, A.R., Ghasemi, SH., Norazar, Gh., Khojasteh, E., & Yasamine, N. (2021). Investigating the impact of teaching stress management methods on the stress medical sciences students of Tabriz University. Scientific Quarterly Journal of Psychology and Behavioral Science of Iran.1(25),13-20. (In Persian). [Doi:10.22034/PSYJ.2021.0529.0625]
Barrera, T., Mott, J. Hofstein, R.F., & Teng, E.J. (2013). A meta-analytic review of exposure in group cognitive behavioral therapy for posttraumatic stress disorder. Clinical Psychology Review, 33(1), 24-32.
Chesak, S.S., Khalsa, T.K., Bhagra, A., Jenkons, S.M., Bauer, B.A., & Sood, A. (2019). Stress Management and Resiliency Training for public school teachers and staff: A novel intervention to enhance resilience and positively impact student interactions. Complementary Therapies in Clinical Practice, 37, 32-38.
Chitsaz Zadeh, A., & Jalali, A.(2017). Comparing the level of exam anxiety and academic resilience of female students athletes and normal. The First National Conference of Physical and Sports Science. (In Persian)
Farzin, S., Barzegar bafrooei, K., & Faghihi, M.(2020). The role of time perspective in the academic excitement of male students of the second secondary level. School Psychology, School Psychology, 9(1), 153-172. (In Persian). [Doi:10.22098/JSP.2020.908] 
Fears, K.S., Saphenixx, H., Jones, D., & Rennie, N. (2018). The Impact of Motivation on the Relationship of Academic Stress and Psychological Well-being Among College Student (Doctoral dissertation, Brenau University).
Gadzella, B.M., & Baloglu, M. (2001). Confirmatory factor analysis and internal consistency of student-life stress inventory, Instructional Psychology, 28(2), 84-94.
Ghafori, M., Hejazi, M., & Sheikhi, M.(2019). The relationship between coping strategies with academic stress of nursing students. Psychiatric Nursing, 7(3), 41-47. (In Persian). http://ijpn.ir/article-1-1371-fa.html
Gholami, R., Zamorodi, S., & Abdi, S.  (2022). The effectiveness of stress management on cognitive regulation of emotion and general health of patients with indigestion. Research in Medicine,45(3) 60-66. (In Persian). http://pejouhesh.sbmu.ac.ir/article-1-2148-fa.html
Gonzalez- Valero, G., Zurita-Ortega, F., Ubago- Jimenez, J.L., & Puertas- Molero, P. (2019). Use of meditation and cognitive behavioral therapies for the treatment of stress, depression and anxiety in students. A systematic review and meta- analysis, International journal of environmental reaserch and public health, 16(22), 4394.
Gutman, T.M. (2012). Increasing resilience in adultescent nursing students. Unpublished Doctoral dissertation. The University of Tennesee, Knoxville.
Gutman, T.M., & Shean, F.T. (2013). Increasing resilience in adolescent nursing students. Unpublished Doctoral Dissertation. The University of Tennessee, Knoxville.
Hashemicholicheh, S., Hashemi, Z., & naghsh, Z. (2018). The mediarory role of the achievement emotions in relationship between attributional styles task value and academic burnout. The Culture of Counseling and Psychotherapy(Counseling Culture),9(34), 119-140. (In Persian). [Doi: 10.22054/qccpc.2018.32359.1831].
Joshi, S.P., Wong, A.K.L., Bucker, A., Ardito, T.A., Chow, S.C., Vaishnavi, S.,& Lee, P.J.(2022). Efficacy of transcendental medidation to reduce stress among health care worker: A randomized clinical trial. JAMA network open, 5(9), e2231917-e2231917.
Kallianta, M. D., Katsura, X.E., Tsitsicka, A. K., vlachakis, D., Chrousos, G., Darviri, C., & Bacopoulou, F. (2021). Stress management intervention to enhance adolescent resilience : A randomized controlled trial. EMBnet. Journal, 26.
Karimi, F., Ahmadi, M., Baghiri, S., & Garkaz, O. (2022). The relationship between self-esteem and academic stress of students of Shahroud University of medical sciences in the academic year 2020-2021. Military Care Science, 8(4), 390-398. (In Persian). [Doi:10.52547/mcs.8.4.391]  
Koshki, M., Keramati, H.,& Hasani, J.(2018). The effectiveness of self-efficacy training on academic stress and social skills of female students. School Psychology, 2(7), 278-290. (In Persian). [Doi: 10.22098/JSP.2018.700]
Martin, A.J., & Marsh, H.W.  (2006). Academic Resilience and Its Psychological and Educational Correlates: A Constract validity Apporoach psychology in the schools, 43(3), 267-281.
Masjedi, S. (2020). The effectiveness of teaching stress control skills on academic stress and academic vitality of students. [Unpublished master`s thesis, Kharazmi University]. (In Persian)
MoghimIslam, M., Jafari, P., & Hoseini, M. (2013). Impact of stress management training on the girl high school student academic achievement. Procedia-social and Behavioral Science, 89, 22-26.[Doi: 10.1016/j.sbspro.2013.08.803]
Mokhtarnia, E., Habibi, M., & Kholghi, H. (2017). The role of cognitive catastrophizing and self-efficacy in adolescent depression: with the mediating role of academic stress. The first international conferences on culture, psychopathology and education. Tehran, Iran. (In Persian)
Moradi, S., beirami, M., Hashemi, T., & Takloy, S.(2020). The effectiveness of mindfulness training based on stress reduction on positive and negative academic emotions of students. Training and Evaluation, 13(50), 183-206. (In Persian). [Doi:10.30495/jinev.2020.1901343.2198]
Nazari, Kh.(2022).  The effect of reverse online education on self-management and academic resilience during the Covid-19 pandemic. Research in Teacher Training, 5(1), 119-140. (In Persian). [Doi:10.30495/jinev.2020.1901343.2198] 
Pekrun R., Goetz T., Titz W., & Perry, R.P. (2002). Academic emotions in students self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantities research, Educational Psychologist, 37(2), 91-106.
Pourhossein Molayusefi, SH., Hosseini Nasab, D., & Panahali, A. (2018). Effectiveness of teaching the self-regulatory sterategies of motivation and communication skills on the academic stress of Tabriz talent students. Rehabiliation Medicine, 7(4), 21-29. (In Persian). [Doi: 10.22037/JRM.2018.111052.1724]
Rashid Zadeh, A., Badri, R., Fathi Azar, E., & Hashemi, T. (2019). The interactive effectiveness of teaching self-directed-metacognitive strategies and academic self-concept on resilience components and positive academic emotions. Social Cognition, 8(1), 141-164. (In Persian). [http://doi.org/10.30473/sc.2019.39956.2191] 
Safa, M., Zomorodi, S., Ghasem Boroujerdi, F., & Gholami, R. (2023). The effectiveness of cognitive-behavioral stress management training on anxiety and depression in the Covid-19 patients of Masih Daneshvari hospital. J Health Rep Technol, 9(2). http://doi.org/10.5812/jhrt-136050.
Salimzadeh, R., Hall, N.C., & Saroyan, A. (2021). Examining academics strategies for coping with stress and emotions: A review of research. In Frontiers in Education, Frontiers Media SA.6,660676.
Sari, P., Bulantika, S.Z., Dewantari, T., & Rimonda, R. (2020). Effects of stress coping and emotion regulation on student academic stress. KONSELI: Bimbingan Dan Konseling (E-Journal), 7(1),73-80.
Seidan, A., & Baezat, F. (2018). Interpersonal problems and academic stress in students. The sixth congress of the Iranin Psychological Assosiation. (In Persian).
Shohani, F., Mihandoost, Z., & Mami, S. (2022). The effect of assertiveness and stress management training on self- regulation and resilience building among adolescent female students. Basic Reaserch in Medical Science, 9(2), 43-51.
Sori, Soroush.(2020). The effectiveness of cognitive-behavioral stress management training on the resilience of students with anxiety disorders. The Third International Conference. (In Persian)
Vafaee Nezhad, M.(2022). The effectiveness of cognitive-behavioral stress management on reducing the psychological indicators of worry, perceived stress, and difficulty in regulating emotions in type II diabetic patients. National Conference of Interdisciplinary Research in Humanities and Iranian Islamic Culture. (In Persian).
Valipour Sheikhi, Z., Ahmadifard, M., Viscarami, H., & Valipour Sheikhi, M. (2020). Investigating the effectiveness of cognitive-behavioral stress management training on the cognitive regulation of emotion in female students with eating disorders. The Eighth Science Research Conference of Educational Sciences and Psychology, Social and Culture Damages of Iran. (In Persian)
Zangi Abadi, M., Sadeghi, M., & Ghadam Pour, E. (2019). The effectiveness of teaching emotion-oriented processing strategies on academic excitement and academic self-efficacy of middle school female students in Kerman. Psychological Science, 17(67), 399-406. (In Persian). http://psychologicalscience.ir/article-1-134-fa.html 
Zolfaghari, M., & Selahi, A.A., (2021). The effect of stress management training on reducing students`stress during the Corona era. Iranian Quarterly Journal of Psychology and Behavioral Science, 2(25), 98-110. (In Persian)