پیش‌بینی هویت علمی دانش‌آموزان براساس سرمایه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفرش ، تفرش ، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تفرش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفرش، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی بر هویت علمی دانش‌‌آموزان بود. روش پژوهش توصیفی، و با استفاده از روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری، کلیه دانش‌‌آموزان مقطع متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1402 در شهر قم که دانش‌‌آموزان متوسطه اول 64000 نفر و متوسطه دوم 30000 نفر بودند که در مجموع 94000 دانش‌‌آموز را شامل می‌‌شد. نمونه به‌‌دست‌‌آمده با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید که 382 دانش‌‌آموز را دربرگرفت. برای انتخاب نمونه‌‌ها از نمونه‌‌گیری خوشه‌‌ای استفاده شده است؛ ابتدا از کل مدارس مقطع متوسطه شهر قم چهار مدرسه- دو دخترانه و دو پسرانه به‌صورت تصادفی انتخاب گردیدند، سپس از هر دو مدرسه 191 دانش‌آموز پسر و 191 دانش‌آموز دختر به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌‌آوری داده‌ها پرسش‌‌نامه‌های سرمایه فرهنگی بوردیو، سرمایه اجتماعی پاتنام (2000)، سرمایه اقتصادی درفشان (1392) و هویت علمی واز و ایزاکسون (2008) استفاده گردید و برای بررسی فرضیات از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.
یافته‌‌های پژوهش نشان داد: هر سه سرمایه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دانش‌‌آموزان با هویت علمی دانش‌‌آموزان رابطه معناداری دارد. امروزهتوسعه سرمایه فرهنگی و ارتقای آن جهت کاهش و کنترل مسائل اجتماعی نظیر بحران‌‌های زیست‌‌محیطی تأکید می‌‌شود. نتایج تحقیق تأییدکننده بازتولید سرمایه فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی به‌‌ویژه در محیط تحصیل دانش‌‌آموزان و مشارکت در فعالیت‌‌های فرهنگی روشن‌‌فکرانه است.

تازه های تحقیق

نتایج حاکی از این است که سرمایه فرهنگی بر هویت علمی (مؤلفه‌­های هویت علمی) دانش‌­آموزان اثرگذار بوده و افزایش سرمایه فرهنگی تاثیر معناداری بر افزایش میزان هویت علمی دارد. جان فیس سرمایه فرهنگی را باعث فهم انتقادی مردم از وضعیت اجتماعی خود می‌داند. طبقه پایین، به‌وسیله این نوع سرمایه فرهنگی، نگاه مثبت به هویت اجتماعی خود پیدا­می‌کنند و خود را از ساختار سلطه جدا می‌سازند. این طبقه، در روندهای مورد علاقه خود مشارکت می‌کنند و از این طریق، زندگی خود را لذت‌بخش می‌نمایند. کارکرد سرمایه فرهنگی از نگاه متفکران ایرانی، درصورتی که دسترسی به سرمایه فرهنگی، به‌صورت برابر باشد، سرمایه فرهنگی می‌تواند، کارکردهای زیر را داشته باشد: دسترسی اکثریت اعضای جامعه به منابع معرفتی، بسط خردگرایی در عرصه‌های مختلف زندگی، بالا بودن سطح مشارکت همگانی در تولیدات و خلاقیت‌های علمی و فرهنگی، تسریع روند تغییرات اجتماعی، گسترش دانش‌های نوین و گسترش گردش اطلاعات به‌ صورت افقی و عمودی و رشد شخصیتی برای اکثریت افراد جامعه (درینی و همکاران، 1394).  هم­چنین هویت مقوله‌­ای فردی و شخصی است: هویت تنها به «من» محدود نمی‌شود، بلکه دارای بعد اجتماعی و اشتراکی است و «ما» یک بعد اجتماعی-اشتراکی را در بر می‌گیرد (هور، 1991). همچنین تفاوت معناداری بین سرمایه اقتصادی با هویت علمی(مؤلفه­های هویت علمی) دانش­آموزان وجود دارد و نتایج به ­دست ­آمده از تحلیل داده­‌ها نشان داد: تفاوت معناداری بین سرمایه اجتماعی با هویت علمی(مؤلفه های هویت علمی) دانش‌­آموزان وجود دارد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting Students' Scientific Identity Based on Cultural, Economic and Social Capital

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Abedi Khob 1
  • Leila Feraghat 2
1 MA student in General Psychology, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Tafresh Branch, Islamic Azad University, Tafresh, Iran
2 Assistant Professor , Department of psychology, Faculty of Humanities, Tafresh Branch, Islamic Azad University, Tafresh, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effect of students' cultural, economic and social capital on their scientific identity. The research method was descriptive of correlation type. The statistical population of the study included all high school students studying in the academic year 2023 in Qom city; 64000 junior high school students as well as 30000 senior high school ones. Cochran's formula was used to calculate the sample of this study; therefore, 382 students were selected as the sample using cluster sampling method. At first, four schools including two girls' as well as two boys' schools were randomly selected from all high schools in Qom, then 191 male students and 191 female ones were randomly selected from those schools. To collect data, Bourdieu's cultural capital, Putnam's social capital (2000), Darfashan's economic capital (2013) and Vaz and Isaacson's (2008) academic identity questionnaires were used. Pearson's correlation coefficient and multivariate regression analysis were used to check the hypotheses. The findings of the research showed that students' cultural, economic and social capital have significant relationship with their scientific identity. Nowadays, emphasis is placed on the development of cultural capital and its promotion in order to reduce and control social issues such as environmental crises. The results of the research confirm the reproduction of cultural, economic and social capital, especially in the area of students' education and participation in intellectual cultural activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural capital
  • economic capital
  • social capital
  • scientific identity
  • students

مراجع

امیری، شاهرخ و خدامی، علیرضا و راسخ، کرامت الله. (1401). ارائه‌ و ارزیابی مدل روابط بین سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی با فرهنگ سیاسی شهروندان شیراز. مطالعات جامعه‌شناسی، 15(57). 173-157.
الستی، کیوان. (1400). نهاد علم، هویت علم و ارتباط با جامعه. سیاست علم و فناوری، 14(2). 3-1.
بازگلی، حمیدرضا و صفری، محمود و ایمانی، محمدنقی. (1400). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل اثرگذار و اثرپذیر بر توسعه سرمایه فرهنگی در نظام آموزش و پرورش. مدیریت فرهنگی، 14(51). 19-1.
حاصلی آزاد، طوبی و عارفی، مختار. (1397). رابطه سلامت خانواده پدری، عملکرد خانواده با سبک‌‌های هویت در نوجوانان. علوم حرکتی و رفتاری، 1(2). 148-138.
خسروی، هدایت و صبوری‌‌خسروشاهی، حبیب و کفاشی، مجید. (1401). نقش نابسامانی اجتماعی و سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی در بروز رفتارهای خرابکارانه در بین جوانان شهر خرم آباد. مطالعات علمی بین فرهنگی، 17(52). 73-98.
درینی، ولی محمد و تابان، محمد و نامدارجویمی، احسان و باهنر، ناصر. (1394). بررسی رابطه سرمایه نمادین با سرمایه فرهنگی (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه دولتی ایلام). مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 16(31)، 197-177.
شریفی اردانی، علیرضا و خرمایی، فرهاد. (1401). رابطه‌ سرمایه اجتماعی و فرهنگی والدین با مهارت‌های اجتماعی فرزندان: نقش واسطه‌ای سبک‌های والدین در برخورد با هیجانات منفی کودکان. پژوهش‌‌های روانشناسی اجتماعی. 12(45)، 142-121.
شریفی اردانی، علیرضا، اثنان عشریه، مرضیه، شریفی اردانی، الهام, دشت آبادیف معصومه و آبداری تفتی، فاطمه. (1401). تبیین علّی مهارت اجتماعی فرزندان بر اساس سرمایه اقتصادی با توجه به نقش واسطه‌ای سرمایه اجتماعی خانواده در بین والدین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر یزد. روانشناسی اجتماعی.10(64)، 95-110.
صالحی امیری، سیدرضا. (1385). مفاهیم و نظریه‌‌های فرهنگی. تهران: ققنوس.
فرزعلیان، الهه و گنجی، محمد و نیازی، محسن. (1398). بررسی نقش سرمایه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در گرایش شهروندان به سبک زندگی نشاط‌محور. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. 8(2)، 410-379.
گلستانی، حبیب و نوروزی سید حسینی، رسول و صفاری، مرجان. (1401). رابطه هویت اجتماعی با سرمایه اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان تربیت‌بدنی). توسعه کارآفرینی. 15(4)، 681-671.
 
 
Emre Avci, Y., Tösten, R., & Sahin, Ç. Ç. (2020). Examining the Relationship between Cultural Capital and Self-Efficacy: A Mixed Design Study on Teachers. Athens Journal of Education, 7(2), 169-192.
Amiri, Sh, Khodami, A, & Rasakh, K. (2023). Presenting and evaluating the model of relationships between social capital and economic capital and cultural capital
with the political culture of Shiraz citizens. Sociological Studies, 15(57), 157-173. (in Persian).
Bhugra, D., Watson, C., & Ventriglio, A. (2021). Migration, cultural capital and acculturation. International review of psychiatry (Abingdon, England), 33(1-2), 126–131.
Bazgoli, H. R, Safari, M, and Imani, M. N. (2022). Identifying and ranking effective
factors on the development of cultural capital in the education system. Cultural Management. 15(51), 1-19. (in Persian).
Bourdieu, P. (1979). Les trois états du capital culturel. Actes de la recherche en sciences Sociales, 30(1), 3-6.
Bourdieu, Pierre. 1988. Distinction. Translated by Richard Nice. London.
Bourdieu, Pierre (2019). Theory of Action: Practical Reasons and Rational Choice. Morteza Mardiha. Tehran: Naqsh and Negar Publications.
Breinholt, A & Jæger, M. M (2020). How does cultural capital affect educational performance: Signals or skills? The British Journal of Sociology.Côté, J. E. (1997). An empirical test of the identity capital model. Journal of Adolescence, 20, 421-437.
Coleman, J. S. (1990). Commentary: Social Institutions and Social Theory. American Sociological Review, 55(3), 333.
Percy-Smith, J. (2000). Policy Responses to Social Exclusion: Towards inclusion?. Mcgraw-Hill Education (UK).
Derini, Wali Mohammad et al. (2014) Examining the relationship between symbolic
capital and cultural capital (case study of students of Ilam State University), Communication Culture Studies, Volume 16, Number 31, pp. 178-197. (in Persian).
Elesti, Kivan. (1400). Institution of science, identity of science and relationship with society. Science and technology policy. 14(2), 1-3. (in Persian).
Erikson, E.H. (1968). Identity: Youth and Crisis, NewYork: Norton.
Fujisawa, Y., Hamano, T., & Takegawa, S. (2009). Social capital and perceived health
in Japan: an ecological and multilevel analysis. Social science & medicine, 69(4), 500-505.
Farzalian, Elaha, Ganji, Mohammad and Niazi, Mohsen. (2018). Examining the role of social, cultural and economic capitals in the tendency of citizens towards a life-oriented lifestyle. Social studies and research in Iran. 8(2), 379-410. (in Persian).
Golestani, Habib, Nowrozi Seyed Hosseini, Rasoul and Safari, Marjan. (1401). The relationship between social identity and social capital and social entrepreneurship (case study: physical education students). Quarterly Scientific Research Journal of Entrepreneurship Development. 15(4), 671-681. (in Persian).
Haseli Azad, Toubi, and Arefi, Dr. Mokhtar. (2017). The relationship between paternal family health, family functioning and identity styles in adolescents. Movement and Behavioral Sciences. 1(2), 138-148. (in Persian).
Thompson, J. J., & Jensen-Ryan, D. (2018). Becoming a “science person”: Faculty recognition and the development of cultural capital in the context of undergraduate biology research. CBE—Life Sciences Education,17(4), ar. 62
Khosravi, Hedayat, Sabouri Khosrowshahi, Habib, & Kafashi, Majid. (1401). The role of social disorganization and economic capital - cultural capital in the emergence of vandalistic behaviors among the youth of Khorramabad city. Scientific Quarterly of Intercultural Studies, 17(52), 73-98. (in Persian).
Lin, N. (2017). Building a network theory of social capital. Social capital, 3-28.
Mikus, K., Tieben, N., & Schober, P. S. (2020). Children’s conversion of cultural capital into educational success: the symbolic and skill-generating functions of cultural capital. British Journal of sociology of Education, 41(2), 197-217.
Putnam R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York: Simon & Schuster.
Portes, A., & Vickstrom, E. (2011). Diversity, social capital, and cohesion. Annual Review of Sociology, 37, 461-479.
Smith, Philip (2007). An introduction to contemporary cultural theory, translated by: Hasan Pouyan; Tehran: Cultural Research Office, second edition.
Salehi Amiri, Seyed Reza (2006). Cultural concepts and theories, Tehran: Phoenix, first edition. (in Persian).
Sharifi Ardani, Alireza and Khormai, Farhad. (1401). The relationship between parents' social and cultural capital and children's social skills: the mediating role of parents' styles in dealing with children's negative emotions. Social psychology research. 12(45), 121-142. (in Persian).
Zhou, R., Kaplanidou, K., & Wegner, C. (2021). Social capital from sport event participation: scale development and validation. Leisure Studies, 40(5), 612-627.
Vandewater E. J, Lansford & A. E. (2005). behaviors problem of model process family A, Family and adolescents in Journal of Marriage. 67, 100-109.
Velt, M. (2017). Sexually explicit media use and relationship satisfaction: a moderating role of emotional intimacy, published onli, 58-74.
Dufur, M. J., Parcel, T. L., & Troutman, K. P. (2013). Does capital at home matter more than capital at school? Social capital effects on academic achievement. Research in Social Stratification and Mobility, 31. 1-21.
پژوهش در روش‌های آموزش
دوره 1، شماره 3
آذر 1402
صفحه 29-46

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 08 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 13 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار