نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، قم، ایران
چکیده
تازه های تحقیق
در این پژوهش سعی شد تا با استفاده از روش تحلیل مضمون، شیوه‌های پرسشوپاسخ در قرآن کریم تحلیل و بررسی شود تا بتوان دلالت‌های آن برای تربیت عقلانی را استنباط نمود که عبارتند از:
- ترغیب و تشویق فرد در کسب شناخت و معرفت نسبت به ربوبیت خداوند متعال، رزاقیت، خالقیت، مالکیت و تدبیر امور انسان توسط او؛
- آشناساختن فرد با صفات خداوند متعال نظیر: علم به حقایق، حکمت، حیات (حیّ، زنده و پاینده)، قیومیت (تدبیرگر امور موجودات، حافظ و تربیت‌کننده انسان)، قدرت، عدل، رحمت و رأفت؛
- ایجاد شناخت، معرفت، علاقه و گرایش قلبی در فرد نسبت به پذیرش باورها و ارزش‌های دینی و پایبندی به آنها؛
- ترغیب و تشویق فرد به کسب شناخت و معرفت نسبت به انبیاء الهی و امامان معصوم (ع) و پیروی از آنها؛
- بازداشتن فرد از کسب عقاید و باورهای غیردینی به وسیله معرفت‌افزایی و کسب بینش؛
- دعوت به توجه و تفکر در سرگذشت امت‌های پیشین، سنت قضای الهی با هدف عبرت‌آموزی از آثار و حیات دنیوی اقوام و ملل گذشته به منظور پرورش روحیه حق‌پرستی و آخرت‌گرایی؛
- ترغیب و تشویق فرد به تفکر در مخلوقات الهی و چگونگی خلقت و آفرینش آنها؛
- ترغیب و تشویق فرد به تفکر در نعمت‌های الهی و چگونگی استفاده صحیح از آنها؛
- ترغیب و تشویق فرد به کسب شناخت و معرفت درزمینه حقیقت انسان و مراتب نفس او؛
- ترغیب و تشویق فرد به گام نهادن در راه ایمان، حق، رستگاری و پیروی از دستورهای خداوند متعال؛
- آشناساختن فرد با راه‌های مختلف نفوذ و تسلط شیطان بر انسان؛
- آشناساختن فرد با مسائل فقهی و مبانی آن؛
- آشنا ساختن فرد با مسائل و ارزش‌های اخلاقی نظیر: خیر، نیکی، احسان و نیکوکاری، میانه‌روی و اعتدال؛
- ترغیب و تشویق فرد نسبت به کسب معرفت و شناخت نسبت به معاد، نشانه‌ها و حوادث آن و وضعیت انسان‌ها در آن جهان؛
- ایجاد فرصت‌های آموزشی و یادگیری جهت شناخت صحیح از ماهیت دنیا و آخرت، آگاهی از رابطه درست و منطقی میان دنیا و آخرت، توانایی و مهارت در آبادانی دنیا و توسعه رفاه و پیشرفت مادی و یادگیری سبک تفکر و زندگی به شیوه دنیاگرای آخرت‌طلب؛
- الگو گرفتن از نمونه‌ها و الگوهای بارز تقوا و افراد خداشناس که برای اصلاح امور دنیوی و اخروی خود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
One of the important issues facing education is rational education. Dealing with issues related to reason, thinking and intellectual education has a high place. Intellectual education is the methods that regularly lead to the development of theoretical and practical reason in order to achieve nearness to God, knowledge, faith and righteous action. The purpose of this article is to examine the basics of the question - answer teaching method and its implications for intellectual education from the perspective of the Holy Quran. The research approach is qualitative and the analysis method is thematic analysis. In order to collect information, a documentary method was used and the tool for collecting data was note taking from textual data. The results of the research show that in the Holy Quran, one of the methods used to guide people in all aspects of faith, jurisprudence, ethics, rationality, etc. is a method of questioning - answering to cultivate thinking in humans and provide grounds for intellectual education. By using different methods such as direct and explicit, motivational and reprimanded, internal reference and self-questioning, comparison and simile methods, and the method of expressing surprise, the Holy Quran encourages people to think, to reflect and to flourish the intellect among them. The educational implications derived from these teachings can provide the means to achieve the desired goals and objectives in intellectual education.
کلیدواژه‌ها [English]
)