پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی براساس پنج عامل بزرگ شخصیت و ابعاد کمال‌گرایی در دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

3 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی براساس پنج عامل بزرگ شخصیت و ابعاد کمال‌گرایی بود. همچنین روش پژوهش از نوع هم‌بستگی بود. جامعه آماری پژوهش، تمام دانشجویان دختر دانشگاه قم در سال تحصیلی ۱400-1399 را شامل می‌‌شد که از این میان تعداد 363 نفر به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم دانشکده و براساس جدول مورگان انتخاب شدند و به پرسش‌نامه‌های تاب‌آوری تحصیلی ساموئلز (2004)، ویژگی‌های شخصیتی نئو (1985) و ابعاد کمال‌گرایی چندبعدی تهران (بشارت، 1386) که از طریق شبکه‌های مجازی ارسال شده بود پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS26 در دو سطح توصیفی (میانگین، انحراف‌معیار و واریانس) و استنباطی (ضریب هم‌بستگی و تحلیل رگرسیون) تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که تاب‌آوری تحصیلی با روان‌نژندی رابطه معنادار و معکوس و در مقابل با برون‌گرایی، پذیرابودن، مسئولیت‌پذیری و کمال‌گرایی‌‌های خودمدار، دیگرمدار رابطه معنا‌دار و مستقیم دارد؛ از سوی دیگر یافته‌های پژوهش نشان داد: روان‌نژندی، برون‌گرایی، پذیرابودن، مسئولیت‌پذیری و کمال‌گرایی‌‌های خودمدار و دیگرمدار توانایی پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی را دارند. درمجموع با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان نتیجه گرفت که ویژگی‌های شخصیتی و ابعاد کمال‌گرایی می‌توانند تاب‌آوری تحصیلی را پیش‌بینی کنند.

تازه های تحقیق

هدف از این مطالعه پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی براساس پنج عامل بزرگ شخصیت و ابعاد کمال‌گرایی بود. نتایج پژوهش نشان داد که 4 عامل از 5 عامل شخصیتی و 2 بعد از 3 بعد کمال‌‌گرایی توانایی پیش‌‌بینی تاب‌‌آوری تحصیلی را دارند. با‌‌‌‌وجودی‌‌که روان‌نژندی پیامدهایی بیش از آمادگی برای ناراحتی‌های روان‌شناختی در پی دارد، اما می‌‌توان آن را تا حد زیادی شامل تمایل عمومی به تجربه عواطف منفی چون: ترس، غم، دست‌‌پاچگی، عصبانیت، احساس گناه و نفرت دانست. دانشجویان روان‌نژند در مقایسه با دانشجویان غیرروان‌نژند به دلیل آمادگی برای بیماری‌های جسمی و روانی در برابر اختلال و پریشانی عاطفی آسیب‌پذیرترند، به‌احتمال بیشتری از شرکت در امتحانات صرف‌نظر می‌کنند و به دلیل ارزیابی‌های شناختی نادرست فرصت فکرکردن و مرور مسئله را به خود نداده و به درک درستی از موقعیت دست‌نمی‌‌یابند؛ ازاین‌رو تعجبی ندارد که تاب‌آوری تحصیلی رابطه‌ای معکوس با روان‌نژندی نشان می‌دهد. از سوی دیگر، ارتباط مستقیم و معناداری میان تاب‌آوری تحصیلی و برون‌‌گرایی مشاهده شد.افراد برون‌گرا به دلیل ویژگی‌هایی از قبیل: پرانرژی‌بودن، سخت‌کوشی، شادبودن، جرئت‌‌مندی، داشتن سبک‌های عاطفی مثبت، سطوح بالای تعامل و فعالیت‌های اجتماعی و روابط بین فردی صمیمانه، رابطه‌‌ای قوی با تاب‌آوری تحصیلی نشان می‌‌دهند.افراد با ویژگی پذیرابودن نیز هرگز از چالش‌ها کناره‌گیری نمی‌کنند بلکه به‌طرف آن‌ها می‌روند و از آن‌ها استقبال می‌کنند و سعی می‌کنند آن‌ها را برطرف کنند.  دیگر یافته پژوهش، ارتباط غیرمعنادار تاب‌‌آوری با توافق‌‌پذیری بود. یکی از دلایل بالقوه‌‌ای که می‌‌تواند این یافته را توجیه کند، استفاده از فضای مجازی برای مشارکت افراد در این پژوهش است که می‌‌تواند با کاهش تعاملات اجتماعی در زمان اجرای پرسش‌نامه روی نتایج تأثیرگذار باشد. در مقایسه با غالب پژوهش‌‌های پیشین که مشارکت‌‌کنندگان خود را در فضای حقیقی و در یک بستر اجتماعی قرار داده‌‌اند، انتظار می‌‌رود که مشارکت‌‌کنندگان این پژوهش توافق‌‌پذیری کمتری از خود نشان داده باشند.به طور مشابه، ارتباط مستقیم و معناداری میان تاب‌‌آوری و مسئولیت‌‌پذیری مشاهده شد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting Academic Resilience Based on Five Big Personality Factors and Dimensions of Perfectionism in University Students

نویسندگان [English]

  • Abbas Habibzadeh 1
  • Fereshteh Lotfi Sarabi 2
  • Morteza Hassanzadeh 3
1 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Qom, Iran
2 M.A. in Educational Psychology, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Qom, Qom, Iran
3 Ph.D. Student in Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Al-lameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of the current research was to predict academic resilience based on the five big personality factors as well as the dimensions of perfectionism. The research method was correlational. The statistical population of the research included all the female students of Qom University in the academic year of 2019-2020, of which 363 were selected by stratified sampling based on the size of the faculty as well as Morgan's table.  They were asked to answer the academic resilience questionnaires of Samuels (2004). ), Neo's personality traits (1985) and dimensions of Tehran's multidimensional perfectionism (Basharat, 2016) that were sent to them through virtual networks. Data were analyzed using SPSS26 software at both descriptive level (mean, standard deviation and variance) and inferential one (correlation coefficient and regression analysis). The findings showed that academic resilience has a significant and inverse relationship with neuroticism. On one hand, there is a significant and direct relationship between academic resilience and extroversion, receptivity, responsibility, and self-oriented as well as other-oriented perfectionism. On the other hand, the findings indicated that neuroticism, extroversion, agreeableness, conscientiousness, and self-oriented as well as other-oriented perfectionism have the ability to predict academic resilience. In general, according to the obtained results, it can be concluded that personality traits and dimensions of perfectionism can predict academic resilience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic resilience
  • five big personality factors
  • dimensions of perfectionism
  • female studens

مراجع

تاروردی زاده، هاجر؛ صابری، هایده؛ پاشا شریفی، حسن. (1396). پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی براساس ویژگی‌های شخصیتی با میانجی‌گری هوش هیجانی.  مدیریت ارتقا سلامت، 7(1).43-36.
سلطانی نژاد، مهرانه؛ آسیایی، مینا؛ ادهمی، بیانه؛ توانایی یوسفیان، سمیرا. (1393). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه تاب‌آوری تحصیلی ARI. اندازه‌گیری تربیتی، 5(15). 34-17.
شاه میرزایی، سارا. (1396). تبیین رابطه تاب‌آوری تحصیلی براساس صفات شخصیتی و راهبردهای مقابله با استرس در دانشجویان دانشگاه کاشان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. پردیس خواهران دانشگاه کاشان.
فیضی‌لپوندانی، عامر. (1397). رابطه تاب‌آوری و کمال‌گرایی در نوجوانان: نقش واسطه‌ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. واحد آستانة‌اشرفیه دانشگاه پیام نور.
قلی‌پور، زهرا؛ مرعشی، سید علی؛ مهرابی‌زاده‌هنرمند، مهناز؛ ارشدی، نسرین. (1395). تاب‌آوری به عنوان میانجی رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت و شادکامی. روانشناسی تربیتی، 12(39).156-135.
گرگین، آرزو. (1394). پیش‌بینی تاب‌آوری براساس کمال‌گرایی بین دانشجویان آموزش عالی جهرم. کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روان‌شناسی و علوم اجتماعی. تهران.
محمدی، مریم؛ نصیری، سعید؛ موسوی، سیده‌مهسا؛ کریمی، سیاوش. (1395). بررسی رابطه بین کمال‌گرایی با تاب‌آوری دانشجویان دانشگاه زنجان، دومین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی. قم.
مظفری، سید‌معصوم؛ مشکبید‌حقیقی، محسن. (1394). رابطه سبک‌های فرزندپروری و کمال‌گرایی با تاب‌آوری دختران دبیرستان‌های شهر رشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
وقار‌حسن‌پور، میترا؛ جلالی، رضا؛ طیب‌لی، معصومه. (1399). مدل‌یابی پنج عامل بزرگ شخصیت و تاب‌آوری، با در نظر گرفتن عزت‌نفس به عنوان متغیر میانجی. روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت، 7(4).92-78.
Avcanok, B. (2013). The relationship between perfectionism and resiliency and perceived parental attitude among university students. Graduate School of Social Sciences. Clinical psychology master program.
Backmann, J., Weiss, M.,  Schippers, M. C., & Hoegl, M. (2019). Personality factors, student resiliency, and the moderating role of achievement values in study progress. Learning and Individual Differences, 72, 39-48.
Campbell-Sills, L., Cohan, S. L., & Stein, M. B. (2016). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behav Res Ther, 44(4), 585‐599.
Çelik, D. A., Çetin, F., & Tutkun, E. (2015). The role of proximal and distal resilience factors and locus of control in understanding hope, self-esteem and academic achievement among Turkish pre-adolescents. Current Psychology, 34(2), 321-345. ‏
Coşkun, Y. D. Garipağaoğlu, C. & Tosun, U. (2014). Analysis of the relationship between the resiliency level and problemsolving skills of university students. Social and Behavioral Sciences, 114, 673 – 680.
De la Fuente, J., González-Torres, M. C., Artuch-Garde, R., Vera-Martínez, M. M., Martínez-Vicente, J. M., & Peralta-S'anchez, F. J. (2021). Resilience as a Buffering Variable Between the Big Five Components and Factors and Symptoms of Academic Stress at University. Frontiers in psychiatry, 12, 1093.
Ercan, H. (2017). The Relationship between Resilience and the Big Five Personality Traits in Emerging Adulthood. Eurasian Journal of Educational Research, 17, 1-22.
Fayombo, G. (2010). The Rlation between Personality Traits and Psychologival Resilience among the Caribbean Adolescents. 2(2), 105-116.
Feizi Lapondani, A. (2018). The relationship between resilience and perfectionism in adolescents: The mediating role of cognitive emotion regulation strategies [Master’s thesis, Payame Noor University, Astaneh Ashrafieh Branch). [In Persian]
Flett, G. L. & Hewitt, P. L. (2002). Perfectionism: Theory, research, and treatment. American Psychological Association. ‏
Gholipour, Z., Marashi, S., Mehrabizadeh Honarmand, M., & Arshadi, N. (2016). Resilience as a Mediator between Big Five-Factor Personality Trait and Happiness. Educational Psychology, 12(39), 135-155. [In Persian]
Gorgin, A., & Barzegar, M. (2015). Predicting resilience based on perfectionism among Jahrom higher education students. International Conference on Humanities, Psychology and Social Sciences, Tehran. [In Persian]
Hewitt, P. L., & Flett, G. L. (1991). Perfectionism in the self and social contexts: conceptualization, assessment, and association with psychopathology. Journal of personality and social psychology, 60(3), 456. ‏
Ko, E., Kim, H. Y., & Kang, H. S. (2020). The Impact of Perfectionism and Academic Resilience on Subjective Well-being among Korean Undergraduate Students. Journal of muscle and joint health, 27(1), 22-30.
Mallick, M. K., & Kaur, S. (2016). Academic Resilience among Senior Secondary School Students: Influence of Learning Environment. Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities, 8 (2), 20-27.
Marcela, V. (2015). Learning strategy, Personality Traits and Academic Achivement of University student. Procedia-social and behaverioral Sciences. 174, 3473-3478.
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (pp. 159–181). The Guilford Press.
Moljord, E. O., Moksnes, U. K., Epsnes, G. A., Hjemeld, O., & Eriksen, L. (2016). Physical activity, resilience, and depressive symptoms in adolescence. Mental Health and Physical Activity, 7(2), 79-85.
Mohammadi, M., Nasiri, S., Mousavi, S. M., & Karimi, S. (2016). Investigating the relationship between perfectionism and resilience of Zanjan University students. The Second National Conference on the New Research and Studies in the Field of Education and Psychology, Iran, Qom. [In Persian]
Mozaffari, S. M., & Meshkabid Haghighi, M. (2015). The relationship between parenting styles and perfectionism with the resilience of high school girls in Rasht [Master’s thesis, Islamic Azad University, Rasht Branch). [In Persian]
Oshio, A. Taku, K. Hirano, M. & Saeed, G. (2018). Resilience and Big Five personality traits: A meta-analysis. Personality and Individual Differences, 583, 84-60.
Park, H. J. & Jeong, D. Y. (2015). Psychological wellbeing, life satisfaction, and self-esteem among adaptive perfectionists, maladaptive perfectionists, and non-perfectionists. Personality and Individual Differences, 72(1), 165-170.
Rudd, G., Meissel, K., & Meyer, F. (2021). Measuring academic resilience in quantitative research: A systematic review of the literature. Educational Research Review, 34, 100402.
Ryan, J., Jones, S., Hayes, P., & Turner, M. (2019). Building student resilience for graduate work readiness. Employability via higher education: Sustainability as scholarship, 135-154.
Samuels, W. E., & Woo, A. (2009). Creation and Initial Validation of an Instrument to Measure Academic Resilience.
Shah Mirzaei, S. (2017). Explaining the relationship between academic resilience based on personality traits and coping strategies in Kashan University students [Master’s thesis, Kashan University, Sisters Campus]. [In Persian]
Soltaninejad, M., Asiabi, M., Ahmdi, B., & Tavanaiee yosefian, S. (2014). A Study of the Psychometric Properties of the Academic Resilience Inventory (ARI). Quarterly Journal of Educational Measurement, 4(15), 17-35. [In Persian]
Smith, M. M., Sherry, S. B., Ge, S. Y. J., Hewitt, P. L., Flett, G. L., & Baggley, D. L. (2022). Multidimensional perfectionism turns 30: A review of known knowns and known unknowns. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 63(1), 16–31.
Steinmer, R., Bipp, T., & Spinath, B. (2011). Goal orientations predict academic performance beyond intelligence and personality. Journal of leaning and Individual Difference, 21, 196-200.
Stoeber, J., Mutinelli, S., & Corr, P. J. (2016). Perfectionism in students and positive career planning attitudes. Personality and Individual Differences, 97(1), 256- 259.
Tarverdizadeh, H., Saberi, H., & Pasha Sharifi, H. (2017). The Prediction of Academic Resilience on the Basis of Personality Traits with Mediation Emotional Intelligence. JHPM, 6(3), 36-43. [In Persian]
Trujillo, A. (2021). Mindfulness, Personality, and Academic Resilience [Doctoral thesis, Barry University).
Vaghar Hasanpur, M., Jalali, Y., & Tayebli, M. (2020). Modeling the relationship between the big five personality traits and resilience, considering self-esteem as a mediator variable. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 7(4), 78-92. [In Persian]
Weber, M. & Huebner, E. S. (2015). Early adolescents’ personality and life satisfaction: A closer look at global vs. domain-specific satisfaction. Personality and Individual Differences, 83, 31-36.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 اردیبهشت 1402
  • تاریخ بازنگری: 21 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 14 دی 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار