نقش مؤلفه‌‌های تاب‌آوری تحصیلی و راهبردهای خودتنظیمی در تمایزگذاری دانشجویان اهمال‌‌کار و غیر اهمال‌‌کار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش مؤلفه‌‌های تاب‌‌آوری و راهبردهای خودتنظیمی در تمایزگذاری بین دانشجویان اهمال‌‌کار و غیر اهمال‌‌کار بود. این پژوهش از نوع علی مقایسه‌ای و  با روش تحلیل تابع تشخیص  انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش حاضر کلیۀ دانشجویان دختر و پسر دانشگاه قم، در سال تحصیلی 1399- 1400 به تعداد 10071 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 420 دانشجو با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژهش شامل مقیاس اهمال‌‌کاری تحصیلی سولومن و راثبلوم (1984)، پرسش‌نامه تاب‌‌آوری تحصیلی ساموئلز (2004) و پرسش‌نامه راهبردهای خودتنظیمی پنتریچ و دی‌‌گروت(1990) بود. داده‌‌های جمع‌‌آوری شده با استفاده از روش تحلیل تابع تشخیص مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌‌های حاصل از  تحلیل تابع تشخیص به یک تابع معنادار منجر شد که طبق  این تابع راهبردهای خودتنظیمی فراشناختی، انگیزشی و مؤلفه‌‌ی مسئله محور مربوط به تاب‌‌آوری دارای بالاترین توان تمایز در دو گروه دانشجویان بودند. همچنین نتایج تابع تشخیص نشان داد که حدود 78 درصد افراد به درستی در طبقات اولیه گروه بندی شدند. با توجه به یافته‌‌ها‌‌ی پژوهش می‌‌توان از طریق تدوین برنامه‌های مناسب آموزشی و اجرای راهکارهای تقویت تاب‌آوری تحصیلی و خودتنظیمی و همچنین ایجاد محیط تسهیل‌کننده برای یادگیرندگان، اهمال‎کاری تحصیلی دانشجویان را کاهش و به بهبود عملکرد تحصیلی آنان کمک کرد.

تازه های تحقیق

هدف این پژوهش  تمایزگذاری دانشجویان اهمال‌‌کار و غیر اهمال‌‌کار بر اساس مؤلفه‌‌های تاب‌‌آوری و راهبردهای خودتنظیم بود. یافته‌‌های پژوهش حاکی از آن بود که دانشجویان اهمال‌‌کار و غیر اهمال‌‌کار در میانگین مؤلفه‌‌های متغیر تاب‌‌آوری و راهبردهای خودتنظیمی تفاوت معناداری با یکدیگر دارند. این تفاوت به شکلی بود که دانشجویان اهمال‌‌کار در کلیۀ عوامل مربوط به تاب‌‌آوری و خودتنظیمی نسبت به دانشجویان غیر اهمال‌‌کار دارای میانگین پایین‌‌تری بودند. یافته‌های حاصل از تحلیل تابع تشخیص به یک تابع معنادار منجر شد که بر اساس این تابع از بین مؤلفه‌‌های متغیر تاب‌‌آوری به ترتیب مسئله‌محوری، جهت‌‌گیری آینده و ارتباط بین‌فردی و از بین مؤلفه‌‌های متغیر خودتنظیمی مؤلفه‌‌های فراشناختی، انگیزشی و شناختی به ترتیب دارای بالاترین توان تمایزگذاری بین داشنجویان دو گروه بودند. از سوی دیگر تمامی دانشجویان اهمال‌‌کار و غیر اهمال‌‌کار با درصد تشخیص78% به درستی از یکدیگر متمایز شده بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Resilience Components and Self-regulatory Strategies in Discriminating Students’ Academic Procrasti-natorsion and Non- procrastinations

نویسندگان [English]

  • Masoud Jafari 1
  • Zahra Dashti 2
  • Seyed Majid Moghimi 3
1 M.A. in Educational Psychology, Faculty of Education and Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 M.A. in Educational Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Qom University, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Language and Literature, Farhangian University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the role of resilience components and self-regulatory strategies in differentiating between students’ acdemic procrastination and non- procrastination. This research was causal- comparative type; it was carried out with the method of analysis of the detection function. The statistical population of the present study included all female and male students of Qom University who were 10071 people in the academic year of 1399-1400. Based on the Morgan and Karjasi table, 420 students were selected by the available sampling method. The tools used in this study included the Solomon and Rothblum academic procrastination scale (1984), the Samuels academic resilience questionnaire (2004), and the Pintrich and DeGroot self-regulatory strategies questionnaire (1990). The data collected was analyzed using the diagnostic function analysis method. The findings of the diagnostic function analysis led to a meaningful function, according to which the metacognitive, motivational and problem-oriented self-regulation strategies related to resilience had the highest differentiation power in two groups of students. Also, the results of the detection function showed that about 78% of people were correctly grouped into the initial classes. According to the research findings, students ' academic procrastiration can be reduced and improved by developing appropriate educational programs as well as implementing strategies to strengthen academic resilience and self-regulation and to create a facilitating environment for learners

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic procrastination
  • self-regulatory strategies
  • resilience
  • discrimination anal-ysis
بیرانوند،کلثوم (۱۳۹۶). رابطۀ خودکارآمدی تحصیلی، تاب‌آوری تحصیلی و خودنظم‌دهی فراشناختی با اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی.
جوکار، بهرام و دلاورپور، محمدآقا(۱۳۸۷). رابطه تعلل‌ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت. اندیشه‌های نوین تربیتی، ۳(۴و۳). 61-80.
حسینی‌نسب، ‌سید‌داود و رامشه، ‌سید‌محمد‌حسین (1379). بررسی ارتباط بین مؤلفه های یادگیری خود‌نظم داده شده با هوش. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 30(15). 96-85.
رمضانی، ملیحه؛ خامسان، احمد و راستگومقدم، میترا (1397). رابطۀ بین حمایت اجتماعی ادراک شده از سوی معلم و درگیری تحصیلی: نقش واسطه‌ای خودتنظیمی. نوآوری‌های آموزشی، 17(4): 124-107.
فتحی زادان، اعظم و تجری، طیبه (1400). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیم بر اهمال‌کاری تحصیلی و خودشفقت‌ورزی دانش‌آموزان شرکت‌کننده در المپیاد ورزشی، مطالعات روان‌شناسی ورزشی، 10(37)، 29-52.
فروغی‌پردنجانی، بهروز و شریفی، علی اکبر (1399). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس مؤلفه‌های خود ناهم‌‌خوانی و تاب‌آوری تحصیلی. یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8 (2)، 92-83.
گل‌محمدنژاد‌بهرامی، غلامرضا؛ یاریقلی، بهبود و مدبرقشلاق، سولماز (1399). راﺑﻄۀ ﺧﻮدﺗﻨﻈﯿﻤﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﺑﺎ اﻫﻤﺎل‌ﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ در بین دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ دوم. روان شناسی مدرسه و آموزشگاه، 9 (3)، 198-181.
بشارت، محمدعلی؛ فرهمند، هادی و غلامعلی‌لواسانی، مسعود (1397). نقش واسطه‌ای اهمال‌کاری در رابطه بین آسیب‌های کمال‌گرایی و نشانه‌های افسردگی و اضطراب. روانشناسی تحولی:روانشناسان ایرانی، 4(55)، 247-235.
نوروزی, نسرین؛  محمدی‌پور، محمد و مهدیان، حسین (1400). رابطۀ جهت‌گیری هدف و اهمال‌کاری تحصیلی با فرسودگی تحصیلی با تأکید بر نقش میانجی خودتنظیمی تحصیلی در دانشجویان پرستاری. پژوهش پرستاری ایران، 16(2)، 69-78.
منظری‌توکلی, وحید (1399). فراتحلیل رابطه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و راهبردهای انگیزشی با عملکرد تحصیلی. روان‌شناسی تربیتی، 16(58)، 115-95.
سلمانی، منصور؛ خامسان، احمد و اسدی‌یونسی، محمدرضا (1396). نقش واسطه‌ای باورهای انگیزشی در رابطۀ ادراک از جوّ کلاس و تعلل‌ورزی دانشجویان. روان‌شناسی تربیتی، 13(43)، 167-139.
سلطانی، زیبا؛ جمالی، نرگس؛ خجسته نیام، اعظم و درگاهی، شهریار(۱۳۹۵). نقش خودکارآمدی و تاب‌آوری روانشناختی در تعلل‌ورزی تحصیلی دانشجویان. ماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۹(۴): 285-277
سلطانی‌نژاد، مهرانه؛ آسیایی، مینا؛ ادهمی، بیانه و توانایی‌یوسفیان، سمیرا (۱۳۹۳). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسش‌نامۀ تاب‌آوری تحصیلی. اندازه‌گیری تربیتی، ۵(۱۵) ۳۴-۱۷.
سلطانی زاده، محمد؛ مرتضویان، سارا و لطیفی، زهره ( 1402). پیش‌‌بینی اهمال‌‌کاری تحصیلی براساس تاب‌‌آوری تحصیلی، عدم تحمل بلاتکلیفی، کمال‌‌گرایی مثبت و منفی: نقش واسطه‌‌ای اجتناب تجربه‌‌ای. مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 20(51)، 67-49.
Abdi Zarrin, S., & Gracia, E. (2020). Prediction of academic procrastination by fear of failure and self-regulation. Educational Sciences: Theory and Practice, 20(3), 34-43.
Attia, N., &Abdelwahid, A. (2020). Grit, Self-regulation and self-efficacy as predictors of academic procrastination among nursing students. International Journal of Nursing Education,12(1), 130-135.
Balkis, M., & Duru, E. (2009). Prevalence of academic procrastination behavior among pre-service teachers, and its relationship with demographics and individual preferences. Journal of Theory & Practice in Education (JTPE),5 (1), 51-72.
Balkis, M., & Duru, E. (2019). Procrastination and rational/irrational beliefs: A moderated mediation model. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 37)17), 299-315.
Besharat, M. A., Farahmand, H., &Gholamali Lavasani, M. (2018). The Mediating Role of Procrastination in the Relationship between Perfectionism Pathologies and Depression/Anxiety Symptoms. Journal of Developmental Psychology Iranian Psychologists, 55(14), 235-24.[In Persian]
Beutel, M. E., Klein, E. M., Aufenanger, S., Brähler, E., Dreier, M., Müller, K. W., ... & Wölfling, K. (2016). Procrastination, distress and life satisfaction across the age range–a German representative community study. PloS one, 11(2), e0148054.‏
Beyranvand, K.(2017). The relationship between academic self-efficacy, academic resilience and metacognitive self-regulation with students' academic procrastination. Master’s thesis, Mohaghegh Ardabili University . [In Persian]
Bouman, T. K., & Meijer, K. J. (1999). A preliminary study of worry and metacognitions in hypochondriasis. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 6(2), 96-101.‏
Cabrera-Padilla, R. Y., Albuquerque, M., Figueiredo, R. T., Fricks, A. T., Franceschi, E., Lima, A. S., ... & Soares, C. M. (2013). Immobilization and characterisation of a lipase from a new source, Bacillus sp. ITP-001. Bioprocess and biosystems engineering, 36, 1385-1394.‏
Cahyani, L. M., Kristiani, K., & Sabandi, M. (2023). The phenomenon of academic procrastination during the Covid-19 pandemic influenced by academic resilience and social support. Pegem Journal of Education and Instruction, 13(1), 41-49.‏
Cole, J., Logan, T. K., & Walker, R. (2011). Social exclusion, personal control, self-regulation, and stress among substance abuse treatment clients. Drug and alcohol dependence, 113(1), 13-20.‏
Eisenbeck, N., Carreno, D. F., & Uclés-Juárez, R. (2019). From psychological distress to academic procrastination: Exploring the role of psychological inflexibility. Journal of Contextual Behavioral Science, 13, 103-108.‏
Ersoy, M. E. D. E. (2016). Examining the Relationship of Social Skills, Problem Solving and Bullying in Adolescents. International Online Journal of Educational Sciences, 8)1),18-32.
Fathizadan, Azam &Tajari, Tayyebeh. (2021). The Effectiveness of Teaching Self-Regulatory Learning Strategies on Academic Procrastination and Self-Compassion of Student Athletes Participating in Sport Olympiad. Sport Psychology Studies, 10(37), 29-52.[In Persian]
Foroughi Pordanjani, B &Sharifi, A. (2021). Predicting Academic Procrastination on the basis of the Components of Self-Discrepancies and Academic Resilience. Research in School and Virtual Learning, 8(2), 83-92.[In Persian]   
Golmohammad Nazhad Bahrami, Gh;Yarigholi, B &Modabber Gheshlagh, S. (2020). The relationship of self-regulation and time management with second period high school students’ educational procrastination. Journal of School Psychology, 9(3), 181-198.[In Persian]
Graf, R., Zeldovich, M., & Friedrich, S. (2024). Comparing linear discriminant analysis and supervised learning algorithms for binary classification—A method comparison study. Biometrical Journal, 66(1), 2200098.‏
Hosseini Nasab , S.D,. & Ramshe,S. M.(2000). The relationship between self-regulation learning and intlegence. Juornal of Sociology and Humanitise Science, 30(15).85-96.[In Persian]
Howell, A. J., & Watson, D. C. (2007). Procrastination: Associations with achievement goal orientation and learning strategies. Personality and Individual differences, 43(1), 167-178.‏
Hussain, I., & Sultan, S. (2010). Analysis of procrastination among university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1897-1904.‏
Hwang, E., & Shin, S. (2018). Characteristics of nursing students with high levels of academic resilience: A cross-sectional study. Nurse education today, 71, 54-59.‏
Jansen, R. S., Van Leeuwen, A., Janssen, J., Jak, S., & Kester, L. (2019). Self-regulated learning partially mediates the effect of self-regulated learning interventions on achievement in higher education: A meta-analysis. Educational Research Review, 28, 100292.‏
Jokar, Bahram and Delavarpour, Mohammad Agha. (2008). The relationship between educational procrastination and achievement goals. New Thoughts  on Education, 3(3&4), 61-80. .[In Persian]
Lent, R. W., do Céu Taveira, M., Sheu, H. B., & Singley, D. (2009). Social cognitive predictors of academic adjustment and life satisfaction in Portuguese college students: A longitudinal analysis. Journal of vocational behavior, 74(2), 190-198.‏
Loeffler, S. N., Stumpp, J., Grund, S., Limberger, M. F., & Ebner-Priemer, U. W. (2019). Fostering self-regulation to overcome academic procrastination using interactive ambulatory assessment. Learning and Individual Differences, 75(31), 101760.
Manzari Tavakoli, V. (2020). Meta-analysis of the relationship between self-regulated learning strategies with academic achievement. Educational Psychology, 16(58), 95-115.[In Persian]
Martin, A, J. & Marsh, H.(2014). Academic Resilience and Its Psychological and Educational Correlations: A Construct Validity Approach. Psychology in the School, 43(3), 267-281.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools43(3), 267-281.‏
Martin, A. J., & Marsh, H. W.(2003). Academic resilience and the four Cs: Confidence, Control, Composure and Commitment. NZARE/AARE. Auckland: Australian Association for research in education.
Mwangi, C. N., Okatcha, F. M., Kinai, T. K., & Ireri, A. M. (2015). Relationship between academic resilience and academic achievement among secondary school students in Kiambu County, Kenya. International Journal of School and Cognitive Psychology ,5(2),25-42.
Norouzi, N., Mohammadipour, M., &Mehdian, H. (2021). Relationship between goal orientation and academic procrastination with academic burnout with emphasis on the mediating role of academic self-regulation in nursing students [Nursing Education]. Iranian Journal of Nursing Research, 16(2), 69-78 .[In Persian]
Öksüz, Y., & Güven, E. (2014). The relationship between psychological resilience and procrastination levels of teacher candidates. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 3189-3193.‏
Onder, F. C., &Yildirım, S. Y. (2018). The Role of Resilience on Academic Procrastination in High School Students. , The Journal of International Social Research.,11(57),381-387.
Pintrich, P.R., & DeGroot, E.V.(1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40
Ramazāni, M., Khāmesan, A., & Rāstgoumoghadam, M. (2019). The relationship between the perceived social support from teacher and academic engagement: The mediating role of academic self-regulation. Journal of Educational Innovations, 17(4), 107-124. [In Persian]
Salmani, M., Khamesan, A., &Asadi Younesi, M. R. (2017). Mediating Role of Motivational Beliefs on Relationship between Perception of Classroom Climate and Procrastination in Students. Educational Psychology, 13(43), 141-169.[In Persian]
Samuels, W.E. (2004). Development of a non-intelective measure of academic success:towards the quantification of resiliency. Forme https://www.proquest.com.
Schunk, D. H. &Zimmerman, B. J. (1997). Social origins of self-regulatory competence. Educational psychologist, 32(4), 195-208.
Shin, Y.J. &Kelly, K. R. (2015). Resilience and decision‐making strategies as predictors of career decision difficulties. The Career Development Quarterly, 63(4), 291-305.
Solomon, L. J. & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: frequency and cognitivebehavioral correlates, Journal of Counseling Psychology, 31, 503–509
Solomon, L., & Rothblum, E.(1984). Academic Procrastination: Frequency and Cognitive-Behavioral Correlates. Journal of counseling psychology, 503-509.
Soltani, Z., Jamali, ., Khojasteniam, A., & Dargahi, S. (2016). The role of self-efficacy and psychological resiliency in academic procrastination of students. Educ Strategy Med Sci, 9(4), 277-285.[In Persian]
Soltaninejad, M., Asiabi, M., Ahmdi,B., &Tavanaiee Yosefian, S. (2014). A Study of the Psychometric Properties of the Academic Resilience Inventory (ARI). Quarterly of Educational Measurement, 4(15), 17-35.[In Persian]
Soltanizadeh, M., Mortazavian, S., &Latifi, Z. (2023). Predicting academic procrastination based on academic resilience, intolerance of uncertainty, positive and negative perfectionism: The mediating role of experiential avoidance. Journal of Educational Psychology Studies,20(51), 67-49 .[In Persian]
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: a meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological bulletin, 133(1), 65-72.
Steel, P., & Klingsieck, K. B. (2016). Academic procrastination: Psychological antecedents revisited. Australian Psychologist, 51(1), 36-46.‏
Torsney, B. M., & Symonds, J. E. (2019). The professional student program for educational resilience: Enhancing momentary engagement in classwork. The Journal of Educational Research, 112(6), 676-692.‏
Warne, R.T. (2014). A primer on multivariate analysis of variance (MANOVA) for behavioral scientists. Practical Assessment, Research & Evaluation, 19.
Winfield, L. F. (1994). Developing resilience in urban youth. North Central Regional Educational Laboratory Oak Brook, IL.
Wolters, C. A., &Brady, A. C. (2020). College students’ time management: A self-regulated learning perspective. Educational Psychology Review, 1(33),1319-1351.
Zacks, S., &Hen, M. (2018). Academic interventions for academic procrastination: A review of the literature. Journal of prevention & intervention in the community, 46(2), 117-130.
Zimmerman, B. J., & Kitsantas, A. (2014). Comparing students’ self-discipline and self-regulation measures and their prediction of academic achievement. Contemporary educational psychology, 39(2), 145-155.‏
Zimmerman, B. J., & Martinez-Pons, M. (1990). Student differences in self-regulated learning: Relating grade, sex, and giftedness to self-efficacy and strategy use. Journal of educational Psychology, 82(1), 51.‏
Zimmerman, B. J., Bonner, S., & Kovach, R. (1996). Developing self-regulated learners. American Psychological Association (APA).‏