پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی

خوش گفتار مقدم, علی اکبر; ابوحمزه, محمدعلی

doi:10.22091/jrim.2024.10824.1073

پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد، واحد قم، قم، ایران

² دانشجوی دکتری، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد، واحد قم، قم، ایران

10.22091/jrim.2024.10824.1073

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ اول شهر قم بر اساس هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی انجام گرفت. روش پژوهش از نوع توصیفی - هم‌بستگی و از نظر هدف کاربردی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل 350 نفر از دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ اول شهر قم در سال تحصیلی 1403-1402 بود. حجم نمونه از طریق نرم‌افزار GPower 3.1، 128 نفر تعیین و اعضای نمونه به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از چهار پرسش‌نامه ‌استاندارد اشتیاق تحصیلی، هوش عاطفی کورن، سلامت روان گلدبرگ (GHQ) و رضایت از زندگی داینر استفاده شد. ارزیابی پایایی پرسش‌نامه‌ها به روش آلفای کرونباخ انجام شد. مقدارهای آماره آلفا 836/0، 829/0، 705/0، 888/0 به دست آمد که نشانگر پایایی مناسب ابزار است. تجزیه‌وتحلیل آماری داده‌ها از طریق آزمون هم‌بستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم‌افزار SPSS 27 انجام شد. یافته‌ها نشان داد با استفاده از روش تحلیل رگرسیون هم‌زمان، مدل معنی‌داری به دست آمد (0.192= مجذور R تنظیم شده و 0.05> P و 11.224=F ) این مدل 19.2 درصد از واریانس را توجیه می‌کند (0.192= مجذور R تنظیم شده) و اطلاعات مربوط به متغیرهای پیش بینی کننده نیز ذکر شده است. هوش عاطفی و سلامت روان، پیش‌بینی‌کننده های معنی‌داری نبودند اما متغیر رضایت از زندگی، پیش‌بینی‌کنندۀ معنی‌داری بود. یافته‌های این مطالعه دارای چندین پیامد عملی برای مربیان، والدین و سیاست‌گذاران داشت. با توجه ‌به اهمیت این عوامل در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی، لازم است برنامه‌های آموزشی و حمایتی برای ارتقای هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان طراحی و اجرا شود.

تازه های تحقیق

این پژوهش که باهدف بررسی پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان امام صادق (ع) پردیسان شهر قم بر اساس هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی انجام شد. یافته‌های این پژوهش نشان داد بین هوش عاطفی با اشتیاق تحصیلی رابطۀ مستقیمی مشاهده نشد البته عدم وجود رابطۀ مستقیم بین هوش عاطفی و اشتیاق تحصیلی به این معنا نیست که هوش عاطفی در یادگیری و پیشرفت تحصیلی نقشی ندارد. بلکه می‌تواند مواردی مانند مسئولیت‌پذیری را در دانش‌آموزان تقویت کند که به طبع آن بر اشتیاق تحصیلی و موفقیت تحصیلی تأثیرات بسزایی بگذارد. همچنین پژوهش‌های متعددی نشان می‌دهد با وجود عدم ارتباط مستقیم سلامت روان با اشتیاق تحصیل این مؤلفه با مؤلفه‌های تأثیرگذار بر روی اشتیاق تحصیلی رابطه دارد. به طور خلاصه می‌توان گفت: بااینکه هوش عاطفی و سلامت روان نقش مهمی در عملکرد کلی فرد دارند، اما پیش‌بینی‌کننده‌های مستقیمی برای اشتیاق تحصیلی نیستند. تنها بین رضایت از زندگی و اشتیاق تحصیلی رابطۀ معنی‌داری وجود دارد و بین هوش عاطفی و سلامت روان با اشتیاق تحصیلی از نظر آماری رابطۀ معنی‌دار وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting Students' Academic Enthusiasm Based on Emo-tional Intelligence, Mental Health and Life Satisfaction

نویسندگان [English]

Ali Akbar Khoshgotar Moghadam ¹
Mohammad Ali Abohamzeh ²

¹ Assiastant professor, Department of Educational Administration, Faculty of Humanitiues, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran

² Ph.D. Student of Educational Administration, Department of Educational Administration, Faculty of Humanitiues, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran

چکیده [English]

The present study was conducted in order to predict the academic enthusiasm of first secondary students in Qom based on emotional intelligence, mental health and life satisfaction. The research method is descriptive-correlation and applied in terms of purpose. The statistical population of this research included 350 students of the first secondary level of Qom in the academic year of 1402-1403. The sample size was determined by GPower 3.1 software, 128 people and the sample members were selected by simple random method. To collect data, four standard questionnaires including academic enthusiasm, Korn's emotional intelligence, Goldberg's mental health (GHQ) and Diener's life satisfaction were used. The reliability of the questionnaires were evaluated by Cronbach's alpha method. Alpha statistics values of 0.836, 0.829, 0.705, 0.888 were obtained respectively, which indicate the appropriate reliability of the tool. Statistical analysis of data was done through Pearson correlation test and multiple regression using SPSS 27 software. The findings showed that by using the simultaneous regression analysis method, a significant model was obtained (adjusted R square = 0.192, P < 0.05 and F = 11.224). This model justifies 19.2% of the variance (adjusted R square = 0.192) and The information about predictor variables is given in the table below. Emotional intelligence and mental health were not significant predictors, but the variable of life satisfaction was a significant one. The findings of this study have several practical implications for educators, parents, and policy makers. Considering the importance of these factors in predicting academic enthusiasm, it is necessary to design and implement educational and support programs to improve emotional intelligence, mental health, as well as life satisfaction in students.

کلیدواژه‌ها [English]

academic passion
students
life satisfaction
mental health
emotional intelligence

مراجع

انصاری، ایده و کاظمی‌خوبان، سیده‌زهرا (1401). پیش‌بینی سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان براساس تنظیم هیجانی در دانش آموزان شهر کرج. مطالعات ناتوانی، 12(4)، 1-10.

تبریزی‌شهروی، زهرا (1402). تأثیر سلامت روان بر احساس رضایت‌مندی و شادکامی. در دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی. [دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران].

جعفری، زهرا و عبدی‌زرین، سهراب. (1400). رابطۀ بین اشتیاق تحصیلی، هویت تحصیلی و پایستگی تحصیلی با سازگاری تحصیلی در دانش آموزان. مطالعات روانشناسی تربیتی، 18(44 ). 122-103.

جلیلیان، سهیلا؛ عظیم‌پور، احسان و قلی‌زاده، نعمت‌اله (1397). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان‌شناختی در دانش آموزان دورۀ متوسطه. مطالعات آموزش و آموزشگاهی، 7(18 ). 140-123.

حدادی‌مقدم، حسین؛ ابوالقاسمی، شهنام و تیزدست، طاهر (1400). رابطه هوش هیجانی، هوش موفق، هوش اخلاقی، هوش فرهنگی و رضایت از زندگی با میانجی‌گری سلامت روان. سلامت اجتماعی، 8(4). 16-1.

حسین‌مردی، علی‌اصغر؛ قربان‌شیرودی، شهره؛ زر‌بخش‌بحری، محمدرضا و تیزدست، طاهر (1400). رابطۀ اشتیاق تحصیلی، اشتیاق به مدرسه و احساس تعلق به مدرسه با پیشرفت تحصیلی با واسطه انگیزش پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان پسر. جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، 7(2). 189-178.

زری مقدم، زهرا؛ داوودی، حسین؛ غفاری، خلیل و جمیلیان، حمیدرضا (1400). اثربخشی آموزش خودمراقبتی روانی بر سلامت روان و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم. ره‌‌آورد دانش، 24(1). 167-155.

شیبانی‌فر، رضا؛ ذوالفقاری، علیرضا؛ محمدی‌جلالی، مجتبی و گودرزی، زهره (1400). پیش‌بینی مسئولیت‌پذیری بر‌اساس انگیزش تحصیلی و هوش هیجانی در میان دانش‌آموزان مقطع ابتدایی. پویش در آموزش علوم انسانی، 7(25 ). 11-1.

صفری، هدیه؛ جناآبادی، حسین؛ سلم‌آبادی، مجتبی و عباسی، امیر (1394). پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی بر اساس هوش معنوی و سرسختی روان‌شناختی. راهبردهای آموزش، 8(6). 12-7.

کریم‌پور، حسین؛ کریم‌پور، علی‌اکبر؛ و گنجعلی‌وند، زهره (1396). رابطۀ هوش عاطفی با خودکارآمدی تحصیلی. در مجموعه مقالات کنفرانس پژوهش های نوین ایران و جهان در مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم انسانی (صفحات 123-128).

مولایی، بهنام؛ ندرمحمدی، مهریار؛ مولوی، پرویز؛ آذر‌کلاه، آنیتا، شارعی، آیسان‌سادات و علیزاده‌گورادل، جابر (1399). نقش هوش معنوی و رضایت از زندگی در سلامت روان پرستاران. پژوهش پرستاری، 15(6). 55-47.

Ang, W. H. D., & Lau, Y. (2024). Trait emotional intelligence as a predictor of resilience among undergraduate nursing students: A structural equation modelling approach. Nurse Education Today, 136, 106132.‏

Ansari, I., & Kazemi Khoban, S. Z. (2022). Predicting academic adjustment of students based on emotional regulation in Karaj students. Journal of Disability Studies, 12. [In Persian]

Chen , J., Liu , Y., & Zhu , K. (2024). The development and evolution of the research topic on the mental health of college students: A bibliometric review based on CiteSpace and VOSviewer. Heliyon,10(8), 1-17.

Crone, D. L. (2007). Standard emotional intelligence questionnaire. In D. H. Saklofske & M. J. Zeidner (Eds.), International handbook of emotional intelligence (pp. 213-232). Lawrence Erlbaum Associates.

Diener, E., Sandvik, E., Seligman, M. E., & Fujita, F.(1989). Governor's questionnaire of satisfaction with life. The positive affect and experience inventory: A new measure of subjective well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 55(1), 113-125.

Fredericks, L., & Blumanfield, S. (2004). Standard Questionnaire of Academic Enthusiasm. Educational and Psychological Measurement, 64(2), 245-261.

Goldberg, D. P., & Williams, P. A. (1988).Standard mental health questionnaire. The Big-Five dimensions of personality: A teaching instrument. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 550-567.

Haddadi Moghadam, H, Abolghasemi, S., & Tizdast, T. (2021). The relationship between emotional intelligence, successful intelligence, moral intelligence, cultural intelligence and life satisfaction with the mediation of mental health. Community Health, 8(4), 1- 16. [In Persian]

Hossein Mardi, A.A., Gurban Shiroudi, S., Zarbakhsh Bahri, M. R., & Tizdast, T. (2021). The relationship between academic enthusiasm, enthusiasm for school and feeling of belonging to school with academic achievement through academic achievement motivation in male students. Sociology of Education, 7(2), 178- 189. [In Persian]

Jafari, Z., and Abdi Zarrin, S. (2021). The relationship between academic enthusiasm, academic identity and academic persistence with academic adjustment in students. Educational Psychology Studies, 18(44), 103- 122. [In Persian]

Jalilian, S., Azimpour, E., & Qolizadeh, N. (2017). Prediction of academic vitality based on academic enthusiasm and psychological toughness in middle school students. Educational and Scholastic Studies, 7(18), 123- 140. [In Persian]

Karimpour, H, Karimpour, A.A., & Ganj Alivand, Z. (2017). The relationship between emotional intelligence and academic self-efficacy. Iran and World New Researches in Management, Economics, Accounting and Humanities Conference. Shiraz university, Shiraz, Iran [In Persian]

Moulai, B., Nadermohammadi, M., Moulawi, P., Azar Kolah, A., Sharai, A. S., & Alizadeh Gouradel, J. (2019). The role of spiritual intelligence and life satisfaction in nurses' mental health. Nursing research, 15(6), 47- 55. [In Persian]

Na-Nan, K., & Wongwiwatthananukit, S. (2020). Development and validation of a life satisfaction instrument in human resource practitioners of Thailand. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 6(3), 75.

Safari, H., Janabadi, H., Salamabadi, M., & Abbasi, A. (2014). Prediction of academic enthusiasm based on spiritual intelligence and psychological toughness. Educational Strategies in Medical Sciences, 8(6), 7- 12. [In Persian]

Shibanifar, R., Zulfiqari, A., Mohammadi Jalali, M., & Gudarzi, Z. (2021). Predicting responsibility based on academic motivation and emotional intelligence among primary school students. Pouyesh in Humanities Education, 7(25), 1- 11.[In Persian]

Tabrizi Shahravi, Z. (2023). The effect of mental health on the feeling of satisfaction and happiness. International conference of psychology, educational sciences and lifestyle. International Conference on Psychology of Education Sciences and Lifestyle. Tibilist, Georgia. [In Persian]

Zari Moghadam, Z., Davoudi, H., Ghafari, K., & Jamilian, H. (2021). The effectiveness of psychological self-care training on mental health and academic enthusiasm of secondary school students. Journal of Arak University of Medical Sciences (Rahvarde Danesh), 24(1 (series 149)) , 155- 167.[In Persian].

Zahed-Babelan, A., & Moenikia, M. (2010). The role of emotional intelligence in predicting students’ academic achievement in distance education system. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1158-1163.