پیش‌بینی درک‌مطلب خوانده‌شده براساس انگیزش خواندن و نگرش خواندن در بین دانش‌آموزان شهر یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان ، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

3 استادیار گروه زبان فرانسه، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

4 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

10.22091/jrim.2024.10697.1067

چکیده

خواندن یکی از مهمترین مهارت‌های تحصیلی به‌شمار می‌آید. بسیاری از پژوهشگران، هدف نهایی خواندن را درک‌مطلب در نظر گرفته‌اند و براین باورند که عوامل هیجانی تأثیر زیادی برآن دارد. لازم است میزان پیش‌بینی‌‌پذیری درک‌مطلب براساس متغیرهای انگیزش خواندن و نگرش نسبت به خواندن بررسی و تحلیل شود. این پژوهش با هدف پیش‌بینی درک‌مطلب براساس انگیزش خواندن و نگرش خواندن در بین دانش‌آموزان شهر یزد، انجام شد. جامعة آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر پایة ششم شهر یزد در سال تحصیلی 02-1401 که بر اساس آمار آموزش‌وپرورش 11374 نفر اعلام‌شده است، می‌باشد. در این پژوهش برای تعیین نمونه، از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شد. حجم نمونه براساس جدول کرجسی و مورگان، برابر با 375 دانش‌آموز به دست آمد که به تفکیک جنسیت عبارت از 193 دختر و 182 پسر  بود. دانش‌آموزان به سؤالات درک‌مطلب پرلز (2011)، انگیزش خواندن (ویگفیلد و گاتری، 1997) و پرسش‌نامه نگرش خواندن (مک‌کنا و کیر، 1999) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از روش رگرسیون چندگانه استفاده شد.  نتایج نشان داد که خواندن کارآمد، انگیزش درونی خواندن و نگرش تحصیلی خواندن درک‌مطلب را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی می‌کنند (05/0>p). درحالی‌که انگیزش بیرونی خواندن، انگیزش اجتماعی خواندن و خواندن تفریحی نمی‌توانند درک‌مطلب خوانده را به‌طور معنی‌داری پیش بینی کنند (05/0<p).

تازه های تحقیق

پژوهش حاضر باهدف پیش‌بینی درک‌مطلب خوانده‌شده بر اساس انگیزش خواندن انجام شد.نتایج پژوهشی نشان می‌دهد که خواندن کارآمد، انگیزش درونی خواندن و نگرش تحصیلی خواندن درک‌مطلب را به‌طور معنی‌داری پیش بینی می‌کنند (05/0>p). درحالی‌که ، انگیزش بیرونی خواندن، انگیزش اجتماعی خواندن و خواندن تفریحی نمی‌توانند درک‌مطلب خوانده را به‌طور معنی‌داری پیش بینی کنند (05/0<p). همچنین طبق نتایج، خواندن کارآمد توانایی پیش‌بینی درک‌مطلب را دارد. خواندن کارآمد ادراک‌شده در انتخاب تکلیف، تلاش برای خواندن، پافشاری در خواندن، کیفیت تلاش فرد ازنظر استفاده از راهبردها در خواندن و پیشرفت در خواندن اثر دارد.

از سوی دیگر، مطابق با نتیجة پژوهش حاضر، مؤلفه انگیزش درونی که توان پیش‌بینی درک‌مطلب خوانده‌شده را دارد درگیری خواندن است.درگیری خواندن اشاره به این موضوع دارد که افراد از پرداختن به یک متن لذت ببرد یا در آن غرق شود.انگیزش بیرونی خواندن نیز توانایی پیش‌بینی درک‌مطلب خوانده شده را ندارد. این مسئله می‌تواند به علت رواج پاداش در کلاس‌ها و مدارس، خانواده‌ها و... باشد و به‌تبع این مسئله دانش‌آموزان انتظار دارند که به ازای انجام فعالیت‌های مربوط به خواندن پاداشی کسب کنند.

نتایج این پژوهش در این زمینه که انگیزش اجتماعی خواندن توانایی پیش‌بینی درک‌مطلب خوانده‌شده را ندارد تنها با تعداد اندکی از پژوهش‌ها هم‌خوانی دارد.

از آن‌جایی که والدین به ­عنوان الگو برای فرزندان خود عمل می‌کنند و اعتقادات و رفتارهای آن‌ها بر فرزندانشان تأثیر می‌گذارد، والدین باید بدون توجه به تجربیات مرتبط با خواندن و منابع خواندن، فرصت­های برابری را برای کودکان فراهم کنند. این مسئله در ایران این‌چنین نیست. براساس نتایج پرلز (2021) دانش‌آموزان ایرانی گزارش کردند که کمتر در خانه‌هایشان کتاب‌های مناسب وجود دارد و والدینشان کمتر کتاب می‌خوانند. ازاین‌رو، یکی از دلایلی که در تبیین نتایج پژوهش حاضر می‌توان برشمرد، همین مسئله است.

این‌گونه می‌توان گفت که خانواده، فضای مدرسه و حتی دوستان و همسالان، از خواندن به‌­عنوان یک تجربة لذت بخش یاد نمی‌کنند، بلکه حتی اگر دانش‌آموزی اشکال‌هایی در خواندن داشته باشند، معلم با بازخوردهای منفی و اضطراب‌زا با او برخورد می‌کند. این مسئله باعث می‌شود که دانش‌آموزان به خواندن به­عنوان یک تجربة لذت­بخش و تفریحی نگاه نکنند. از طرفی می‌توان گفت پیشرفت خواندن ماهیتاً می‌تواند باعث علاقه‌مند‌شدن و ارزش‌گذاری برای آن فعالیت شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prediction Reading Comprehension Based on Reading Motivation and Reading Attitude among Students in Yazd

نویسندگان [English]

  • Fazlolah Rezaei Ardani 1
  • Mojtaba Khalili Zarchi 2
  • Razieh Sadeghpour 3
  • Hossein Ghanaat 4
1 Assistant professor, Farhangian University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph.D. Candidate in Educational Psychology, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran.
3 Assistant professor, Department of French Language, Faculty of Foreign Languages, University of Isfahan, Isfahan, Iran
4 Ph.D. Candidate in Educational Psychology, Faculty of Literature and Humanities, University of Lorestan, Khoramabad, Iran
چکیده [English]

Reading is one of the most important academic skills. Many researchers have considered the ultimate goal of reading to be comprehension and therefore believe that emotional factors have a great influence on it. It is necessary to examine the predictability of reading comprehension based on variables of reading motivation and attitude towards it. This research was conducted with the aim of predicting reading comprehension based on reading motivation and reading attitude among students in Yazd. The regression method was used to analyze the data. The statistical population of this research includes all sixth grade male and female students in Yazd city in the academic year of 2022-2023, which is 11374 people according to the education statistics. In this research, the multi-stage cluster sampling method was used to determine the sample. Based on the table of Krejcie and Morgan, the sample size included 375 students, which consisted of 193 girls and 182 boys. Students answered Pirls' (2011) reading comprehension questions, reading motivation (Wigfield & Guthrie, 1997) and reading attitude survey (McKenna & Kear, 1999). Multiple correlation methods of SPSS26 software were used for data analysis. The results show that efficient reading, intrinsic reading motivation and academic reading attitude significantly predict reading comprehension (p<0.05). While the external motivation of reading, social motivation of reading and recreational reading cannot significantly predict the reading comprehension (p<0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • reading comprehension
  • reading motivation
  • reading attitude

مراجع

ابراهیمی، بیتا، کدیور، پروین و کامکاری، کامبیز (1399). پیش‌بینی انگیزش تحصیلی براساس جو مدرسه با میانجیگری راهبردهای فراشناختی خواندن در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری. خانواده درمانی کاربردی، دوره  1، شماره 4، صص 197-179.
اصغری نکاح، سید محسن (1401). طراحی برنامه بازی درمانی زبان‌شناختی ساختارمند، ویژه اختلال خواندن: مبانی و راهکارها. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی،  دوره 2، شماره 168، صص 82-69.
پینتریچ، پال آر. و شانک، دیل اچ. (2010). انگیزش در تعلیم و تربیت: نظریه‌ها، تحقیقات و کاربردها. ترجمه مهرناز شهرآرای (1390)، تهران: نشر علم.
رسولزاده، بهزاد (1397). فراتحلیل متغیرهای مرتبط با عملکرد دانش آموزان دوره ابتدایی در مهارت خواندن. تدریس پژوهی. 33-48، (2)6.
کریمی، عبدالعظیم (1393). نتایج آزمون­های پرلز و سؤالات قابل انتشار آن. تهران: مرکز مطالعات آموزش و پرورش.
معراجی، سعید، عالی، پریاسادات (2022). نقش آموزش کل خوانی در توسعة مهارت زبانی خواندن کودکان پیش دبستانی. آموزش پژوهی. (31), 1-9.‎
یحیی‌زاده، آیدا و حسین خانزاده، عباسعلی (1394). اثربخشی داستان‌خوانی بر افزایش انگیزش خواندن دانش‌آموزان با نارسا خوانی. روان‌شناسی افراد استثنایی، دوره 3، شماره 2، صص 51-40.
یوسفی، سعید، شریفی‌درآمدی، پرویز و دستجردی کاظمی، مهدی (1402). اثربخشی آموزش راهبردهای خودنظم‌دهی بر روان‌خوانی دانش‌آموزان دارای اختلال خواندن. ناتوانایی‌های یادگیری، (3)12، 106-92.
Arango, P. (2018). Motivation: Introduction to the theory, concepts, and research. Reading achievement and motivation in boys and girls: Field studies and methodological approaches, 1-28.
Asgharinekah S M. (2022). Designing a structured linguistic play therapy program for reading disorder: Basics and Strategies. Journal of Exceptional Education, 2 (168), 69-82. [In Persian]
Bates, C. C., D'Agostino, J. V., Gambrell, L., & Xu, M. (2018). Reading Recovery: Exploring the effects on first-graders' reading motivation and achievement. In Advances in Research on Reading Recovery (pp. 47-59). Routledge.
Becker, M., McElvany, N., & Kortenbruck, M. (2010). Intrinsic and extrinsic reading motivation as predictors of reading literacy: A longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 102(4),773-781.‏
Carter, J., Podpadec, T., Pillay, P., Babayiğit, S., & Gazu, K. A. (2024). A systematic review of the effectiveness of reading comprehension interventions in the South African multilingual context. Educational Research and Evaluation, 29(1-2), 69-103.
Cartwright, K. B., Marshall, T. R., & Wray, E. (2016). A longitudinal study of the role of reading motivation in primary students’ reading comprehension: Implications for a less simple view of reading. Reading Psychology, 37(1), 55-91.
Chevallier, C., Kohls, G., Troiani, V., Brodkin, E. S., & Schultz, R. T. (2012). The social motivation theory of autism. Trends in cognitive sciences, 16(4), 231-239.
Cosentino, C. L. (2017). The effects of self-regulation strategies on reading comprehension, motivation for learning, and self-efficacy with struggling readers [Doctoral dissertation, Western Connecticut State University].
Dewan, P. (2023). Leisure reading as a mindfulness activity: The implications for academic reference librarians. The Reference Librarian, 64(1), 1-16.
Ebrahimi, B., Kadivar, P., & Kamkari, K. (2020). Predicting Academic Motivation based on School Climate, Mediated by Metacognitive Reading Strategies in Students with Learning Disabilities. Journal of Applied Family Therapy, 1(4), 179-197. doi: 10.22034/aftj.2022.259519.1034 .[In Persian]
Erickson, J. D. (2019). Primary students’ emic views of reading intervention: A qualitative case study of motivation. Literacy Research: Theory, Method, and Practice, 68(1), 86-107.
Fang, Z., & Schleppegrellm Mary, J. (2021). The relationship between reading attitudes, readingproficiency, and ademic achievement: A Longitudinal Study of Adolescent Readers. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 64(1), 71-80.
Griffin, R. A., & Mindrila, D. (2024). Teacher Reading motivation: factors and latent profiles. Literacy Research and Instruction, 63(1), 42-78.
Guay, F., Stupnisky, R., Boivin, M., Japel, C., & Dionne, G. (2019). Teachers’ relatedness with students as a predictor of students’ intrinsic motivation, self-concept, and reading achievement. Early Childhood Research Quarterly, 48, 215-225.
Guo, Y., Sun, S., Breit-Smith, A., Morrison, F. J., & Connor, C. M. (2015). Behavioral engagement and reading achievement in elementary-school-age children: A longitudinal cross-lagged analysis. Journal of Educational Psychology, 107(2), 332.
Guthrie, J. T., McGough, K., Bennett, L., & Rice, M. E. (2012). Concept-oriented reading instruction: An integrated curriculum to develop motivations and strategies for reading. In Developing engaged readers in school and home communities (pp. 165-190). Routledge.
Jones, S. (2022). Turning Away from Anti‐Blackness: A Critical Review of Adolescent Reading Motivation Research. Reading Research Quarterly.‏ 4(57), 1107-1127.
Karimi, A. (2014). The results of Perls tests and its publishable questions. Tehran: Education Studies Center. [In Persian]
Kavanagh, L. (2019). Relations between children's reading motivation, activity and performance at the end of primary school. Journal of Research in Reading, 42(3-4), 562-582.
Kelso, K., Whitworth, A., & Leitão, S. (2022). Profiles of oral and reading comprehension in poor comprehenders. Reading and Writing Quarterly, 2(23), 1-18.‏
Kim, Y. S. G., Quinn, J. M., & Petscher, Y. (2021). What is text reading fluency and is it a predictor or an outcome of reading comprehension? A longitudinal investigation. Developmental Psychology, 57(5), 718.
Kozak, S., & Recchia, H. (2019). Reading and the development of social understanding: Implications for the literacy classroom. The Reading Teacher, 72(5), 569-577.
Lee, J., & Zentall, S. S. (2017). Reading motivation and later reading achievement for students with reading disabilities and comparison groups (ADHD and typical): A 3-year longitudinal study. Contemporary Educational Psychology, 50, 60-71.‏
Li, D., & Liew, J. (2022). Parenting Practices and Home Learning Environments that Promote Reading Motivation, Engagement, and Competence in Chinese Immigrant Families: A Cultural and Self-Determination Perspective to Literacy Development in Early Childhood. In Family Literacy Practices in Asian and Latinx Families: Educational and Cultural Considerations (pp. 119-134). Cham: Springer International Publishing.
Locher, F., & Pfost, M. (2020). The relation between time spent reading and reading comprehension throughout the life course. Journal of Research in Reading, 43(1), 57-77.
Marinak, B. A., Malloy, J. B., Gambrell, L. B., & Mazzoni, S. A. (2015). Me and my reading profile: A tool for assessing early reading motivation. The Reading Teacher, 69(1), 51-62.
McGeown, S., Bonsall, J., Andries, V., Howarth, D., & Wilkinson, K. (2020). Understanding reading motivation across different text types: Qualitative insights from children. Journal of Research in Reading, 43(4), 597-608.
McKenna, M. C., & Kear, D. J. (1990). Measuring attitude toward reading: A new tool for teachers. The Reading Teacher, 43(8), 626-639.
Meraji, S., & Aali, P.S. (2022). The role of whole-word reading method in the development of preschool children's language skills. Quarterly Journal of Educational Research, 8(31). [In Persian]
Miyamoto, A., Murayama, K., & Lechner, C. M. (2020). The developmental trajectory of intrinsic reading motivation: Measurement invariance, group variations, and implications for reading proficiency. Contemporary Educational Psychology, 63, 101-121
Miyamoto, A., Pfost, M., & Artelt, C. (2018). Reciprocal relations between intrinsic reading motivation and reading competence: A comparison between native and immigrant students in Germany. Journal of Research in Reading, 41(1), 176-196.‏
Moneba, A. J. N., & Lovitos, A. H. R. (2024). Reading Attitude and Learning Motivation as Predictors of Reading Comprehension. Asian Journal of Education and Social Studies, 50(4), 185-199.
Nevo, E., Vaknin-Nusbaum, V., & Gambrell, L. (2019). Reading motivation in kindergartners and 1st-graders. Journal of Research in Childhood Education, 33(4), 610-622.
Ouellette, G. P. (2006). What's meaning got to do with it: The role of vocabulary in word reading and reading comprehension. Journal of Educational Psychology, 98(3), 554.
Pelletier, D., Gilbert, W., Guay, F., & Falardeau, É. (2022). Teachers, parents and peers support in reading predicting changes in reading motivation among fourth to sixth graders: A systematic literature review. Reading Psychology, 43(5-6), 317-356.
Pintrich, P. R., & Shunk, D. H. (2007). Motivation in Education: Theory, Research, and Applications. (M. Shahrarai, Trans.). Nashr-e-Elm. [In Persian]
Rasoulzadeh, B. (2018). Meta-Analysis of Variables Related to the Performance of Elementary Students in Reading Skills. Journal of Research in Teaching, 6(2). [In Persian]
Retelsdorf, J., Köller, O., & Möller, J. (2014). Reading achievement and reading self-concept–Testing the reciprocal effects model. Learning and Instruction, 29, 21-30.
Ricketts, J., Bishop, D. V., & Nation, K. (2009). Orthographic facilitation in oral vocabulary acquisition. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 62(10), 1948-1966.
Schiefele, U., & Löweke, S. (2018). The nature, development, and effects of elementary students’ reading motivation profiles. Reading Research Quarterly, 53(4), 405-421.‏
Troyer, M., Kim, J. S., Hale, E., Wantchekon, K. A., & Armstrong, C. (2019). Relations among intrinsic and extrinsic reading motivation, reading amount, and comprehension: a conceptual replication. Reading and Writing, 32, 1197-1218.
Walgermo, B. R. (2018). Motivation for reading within the first year of formal reading instruction.
Wang, X., Jia, L., & Jin, Y. (2020). Reading amount and reading strategy as mediators of the effects of intrinsic and extrinsic reading motivation on reading achievement. Frontiers in Psychology, 11(2), 29-76.‏
Wigfield, A., Gladstone, J. R., & Turci, L. (2016). Beyond cognition: Reading motivation and reading comprehension. Child development perspectives, 10(3), 190-195.
Wyse, D., & Bradbury, A. (2022). Reading wars or reading reconciliation? A critical examination of robust research evidence, curriculum policy and teachers' practices for teaching phonics and reading. Review of Education, 10(1), e3314.
Yahyazadeh, A., & Hossein Khanzadeh, A. (2015). The Effectiveness of Story Reading in Increasing the Reading Motivation of Students with Dyslexia. Psychology of Exceptional Individuals, 5(20), 39-54. doi: 10.22054/jpe.2015.6511. [In Persian]
Yousefi, S., Sharifi Daramdi, P., & Dastjerdi kazemi, M. (2023). The effectiveness of teaching self-regulation strategies on reading fluency of students with reading disorders. Journal of Learning Disabilities, 12(3), 106-92. doi: 10.22098/jld.2023.12287.2069. [In Persian].

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 31 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار