رابطۀ بین منبع کنترل، میزان تحصیلات، سرمایۀ اجتماعی، سنوات خدمت و رضایت شغلی معلمان دبیرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت آموزشی، علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

2 دانشیار،گروه مدیریت آموزشی، علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

10.22091/jrim.2024.10815.1072

چکیده

معلمان می‌توانند تأثیرگذارترین افراد جامعه باشند و رضایت شغلی می‌تواند در زندگی شخصی آنها تأثیرگذار بوده و کیفیت کاری‌شان را بالا ببرد. هدف این پژوهش مطالعۀ رابطۀ بین منبع کنترل، میزان تحصیلات، سرمایۀ اجتماعی و سنوات خدمت  بر رضایت شغلی بوده است. روش تحقیق توصیفی و از نوع  هم‌بستگی بود. جامعۀ آماری تحقیق، 340 نفر از معلمان دبیرستان شهرستان آران و بیدگل بود. نمونۀ آماری بر اساس نرم‌افزار G*power 85 نفر در نظر گرفته شد. استراتژی نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی ساده بود. پرسش‌نامه استاندارد سرمایۀ اجتماعی ناهاپیت و گوشال، پرسش‌نامه منبع کنترل راتر و پرسش‌نامه رضایت شغلی ساتور استفاده شد. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها آلفای کرونباخ پرسش‌نامه‌ها که به روش مطالعه آزمایشی، روی 30 نفر اجرا شد به‌این‌ترتیب به دست آمد: پرسش‌نامه استاندارد سرمایۀ اجتماعی 944/0، پرسش‌نامه منبع کنترل 846/0 پرسش‌نامه رضایت شغلی 885/0. نتایج آزمون تی تک‌متغیره نشان داد که میانگین منبع کنترل درونی 44/12 بوده است که از عدد 9 نقطه برش پرسش‌نامه، بالاتر بوده که نشان‌دهندۀ منبع کنترل بیرونی معلمان در مدارس بود.  همچنین میزان سرمایۀ اجتماعی و رضایت شغلی،  بیشتر از نقطۀ برش 3 در پرسش‌نامه بوده که نشان‌دهندۀ وضعیت مطلوب سرمایۀ اجتماعی و میزان رضایت شغلی در بین معلمان بوده است. یافته‌های تحقیق نشان داد که تنها سرمایۀ اجتماعی بر متغیر رضایت شغلی اثرگذار بوده و 4/24 درصد از تغییرات رضایت شغلی توسط سرمایۀ اجتماعی در مدل توجیه می‌شود. در نتیجه معلمانی که دارای ارتباطات اجتماعی قوی در جوامع حرفه‌ای خود هستند  به دلیل افزایش حمایت، همکاری و منابع مشترک، سطوح بالاتری از رضایت شغلی را تجربه می‌کنند.

تازه های تحقیق

با شناخت نقش محوری معلمان در شکل‌دهی به چشم‌انداز آموزشی و جامعۀ گسترده‌تر، هدف این مطالعه تبیین عوامل مؤثر در رضایت شغلی آنها با تمرکز ویژه بر ویژگی‌های فردی و متغیرهای زمینه‌ای است. با بررسی تأثیر متقابل بین منبع کنترل، سطح تحصیلات، سرمایۀ اجتماعی، سنوات خدمت و رضایت شغلی، این تحقیق به دنبال ارائه بینشی در مورد روابط پیچیده‌ای است که تجارب معلمان را در حرفۀ خود شکل می‌دهد. از طریق تجزیه‌وتحلیل، این مقاله تلاش می‌کند تا به مدیران بفهماند برای بالابردن کیفیت آموزش، باید به رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و رضایت شغلی معلمان توجه ویژه‌ای داشته باشند. یافته‌ها نشان داد رابطۀ مثبت و معنادار بین رضایت شغلی و سرمایۀ اجتماعی در دبیران دبیرستان‌های شهرستان آران و بیدگل وجود داشت. درحالی‌که رابطۀ مثبت بین رضایت شغلی و سرمایۀ اجتماعی به‌خوبی تثبیت شده است، قابل‌ذکر است که بین رضایت شغلی و سایر متغیرها مانند منبع کنترل، سطح تحصیلات و سنوات خدمت، هم‌بستگی ضعیف و غیرمعناداری مشاهده شد. این نشان می‌دهد که عوامل فراتر از ویژگی‌های فردی و مدت تصدی در این حرفه ممکن است تأثیر کمتری بر رضایت شغلی کلی معلمان در زمینه خاص موردمطالعه داشته باشد.

علاوه بر این، شناخت محوریت سرمایۀ اجتماعی در تأثیرگذاری بر رضایت شغلی بر اهمیت ایجاد محیط‌های مساعد که توسعه و حفظ پیوندهای اجتماعی قوی میان معلمان را تسهیل می‌کند، تأکید می‌کند. در پایان، یافته‌های این پژوهش نقش محوری سرمایۀ اجتماعی را در شکل‌گیری رضایت شغلی معلمان دبیرستان‌ها نشان می‌دهد.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Locus of Control, Level of Education, Social Capital, Years of Service and Job Satisfaction of High School Teachers

نویسندگان [English]

  • tayebe mondalizadearani 1
  • Ali Akbar Khoshgoftar Moghadam 2
1 Department of Educational Management, Faculty of Humanities, Qom branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
2 .Associate professor, Department of Educational Administration, Faculty of Humanities, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
چکیده [English]

Teachers can be the most influential individuals in society, and job satisfaction can impact their personal lives and improve their work quality. The aim of this research was to study the relationship between locus of control, education level, social capital, and years of service on job satisfaction. The research method was descriptive and correlational. The statistical population included 340 high school teachers from Aran and Bidgol County. The sample size was 85 (determined using G*power software). The sampling strategy used was simple random sampling. Standard questionnaires for social capital by Nahapiet and Ghoshal, locus of control by Rotter, and job satisfaction by Sator were used. To collect data, Cronbach's alpha for the questionnaires, obtained through a pilot study on 30 individuals, was as follows: social capital questionnaire, 0.944; locus of control questionnaire, 0.846; and job satisfaction questionnaire, 0.885. The results of the one-sample t-test showed that the average internal locus of control was 12.44, higher than the cutoff score of 9, indicating an external locus of control among teachers. Additionally, the levels of social capital and job satisfaction were above the cutoff score of 3, indicating favorable conditions for social capital and job satisfaction among teachers. The findings revealed that only social capital significantly affected job satisfaction, explaining 24.4% of the variations in job satisfaction in the model. Consequently, teachers with strong social connections in their professional communities experience higher levels of job satisfaction due to increased support, collaboration, and shared resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • source of control
  • social capital
  • job satisfaction
  • years of service
  • school teachers

مراجع

آرین‌پور، محمد؛ ملکی، اعظم و وحید حداد، نوشین. (1394). بررسی وضعیت شغلی معلمان سه پایه (ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان)، پیام فرهیختگان، 1 (1). 26-15.
جوادی، رحم‌خدا؛ رسولی، محسن؛ نظری، علی‌محمد و حسنی، جعفر. (1394). بررسی عوامل فردی، اجتماعی و سازمانی مؤثر بر رضایت شغلی معلمان. روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، 2(2). 60-45.
زارع شاه‌آبادی، اکبر؛ اسلامی، بهروز و مهدی‌پور خراسانی، ملیحه (1398). تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان شهر یزد. خانواده و پژوهش، 16(1). 100-83.
سالارزاده، ناصر و حسن‌زاده، داوود. (1385). بررسی تأثیر میزان سرمایۀ اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان. علوم اجتماعی، 13(33). 26-1.
عسگری، گیتا؛ کلدی، علیرضا. (1381). بررسی میزان رضایت شغلی معلمان ابتدایی آموزش‌وپرورش شهر تهران. علوم اجتماعی، 9(18). 139-121.
نوابخش، فرزاد؛ مطلق، معصومه و نقشی، فتاح. (1391). بررسی جامعه‌شناختی رابطۀ سرمایه اجتماعی با رضایت شغلی (مطالعه موردی کارکنان شاغل در سازمان بهزیستی کرمانشاه). مطالعات توسعه اجتماعی ایران، (15)3 .113-97 .
Arinpour, M., Maleki, A., & Vahid Haddad, N (2014). Investigating the job situation of three-grade teachers (primary, guidance and high school), Payam Farhikhtegan Quarterly, 1 (1): 15-26. [In Persian]
Asgari, G., & Kaldi, A. (2002). Investigating the level of job satisfaction of primary education teachers in Tehran. Social Sciences Quarterly, 9(18), 121-139. [In Persian]
Bandura, A., Freeman, W. H., & Lightsey, R. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. Journal of Cognitive Psychotherapy, 13, 158-166.
Bryk, A., & Schneider, B. (2002). Trust in schools: A core resource for improvement. Russell Sage Foundation.
Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, S95–S120.
Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276.
Dolbier, C. L., Webster, J. A., McCalister, K. T., Mallon, M. W., & Steinhardt, M. A. (2005). Reliability and validity of a single-item measure of job satisfaction. American Journal of Health Promotion, 19(3), 194–198.
Edinger, S. K., & Edinger, M. J. (2018). Improving Teacher Job Satisfaction: The Roles of Social Capital, Teacher Efficacy, and Support. The Journal of Psychology, 152(8), 573–593. https://doi.org/10.1080/00223980.2018.1489364
Hanushek, E. A., & Rivkin, S. G. (2012). The distribution of teacher quality and implications for policy. Annu. Rev. Econ., 4(1), 131–157.
Hargreaves, A., & Fullan, M. (2015). Professional capital: Transforming teaching in every school. Teachers College Press.
Hascher, T., & Waber, J. (2021). Teacher well-being: A systematic review of the research literature from the year 2000–2019. Educational Research Review, 34, 100411.
Ingersoll, R. M. (2001). Teacher turnover and teacher shortages: An organizational analysis. American Educational Research Journal, 38(3), 499–534.
Ingersoll, R. M., & May, H. (2012). The magnitude, destinations, and determinants of mathematics and science teacher turnover. Educational Evaluation and Policy Analysis, 34(4), 435–464.
Javadi, Rahm Khoda, Rasouli, Mohsen, Nazari, Ali Mohammad, & Hosni, Jafar. (2014). Investigating individual, social and organizational factors affecting teachers' job satisfaction. Industrial and Organizational Psychology Studies, 2(2), 45-60. [In Persian]
Judge, T. A., & Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits—self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability—with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80.
Klassen, R. M., & Chiu, M. M. (2010). Effects on teachers’ self-efficacy and job satisfaction: Teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of Educational Psychology, 102(3), 741.
Leana, C. R., & Pil, F. K. (2006). Social capital and organizational performance: Evidence from urban public schools. Organization science, 17(3), 353-366.
Navabakhsh, F., Motlaq, M., & Naqshi, F. (2012). Sociological study of the relationship between social capital and job satisfaction (a case study of employees working in Kermanshah welfare organization. Journal of Iranian Social Development Studies, 4(3), 97-113. [In Persian]
Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. Simon and Schuster.
Putnam, R. D. (2015). Bowling alone: America’s declining social capital. In The city reader (pp. 188–196). Routledge
Salarzadeh, Naser, Hassanzadeh, & Dawood. (2006). Investigating the effect of social capital on teachers' job satisfaction. Social Sciences Quarterly, 13(33), 1-26. [In Persian]
Satorre, C. L. (2022). The Effect of Organizational Climate on the Teachers’ Performance and Job Satisfaction in Selected Secondary Schools in the Division of Albay. Puissant, 3, 381–394.
Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2007). Dimensions of teacher self-efficacy and relations with strain factors, perceived collective teacher efficacy, and teacher burnout. Journal of Educational Psychology, 99(3), 611.
Spector, P. E. (1982). Behavior in organizations as a function of employee’s locus of control. Psychological Bulletin, 91(3), 482.
Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783–805.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 10 تیر 1403
  • تاریخ پذیرش: 13 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار