بررسی نقش فشارزاهای تحصیلی و جو آموزشی بر فرسودگی تحصیلی و اهمال‌کاری تحصیلی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 کارشناسی امور تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، اراک، ایران

3 کارشناسی راهنمایی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، اراک، ایران

10.22091/jrim.2024.11368.1100

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فشارزاهای تحصیلی و جو آموزشی بر فرسودگی تحصیلی و اهمال‌کاری تحصیلی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان صورت گرفت. به همین منظور از روش توصیفی تحلیلی از نوع هم‌بستگی و در قالب مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعة آماری این پژوهش شامل تمامی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی در سال تحصیلی 1402-1403 بود. از این جامعه به روش نمونه‌گیری تصادفی 100 دانشجو معلم به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه‌های اهمال‌کاری تحصیلی، فرسودگی تحصیلی، فشارزاهای تحصیلی و ادراک جو آموزشی استفاده شد. جهت تحلیل داده‌های گردآوری‌شده از روش آماری مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد. در بررسی مدل‌های بیرونی از سه معیار پایایی، روایی هم‌گرا و روایی واگرا و پایایی ترکیبی و نیز برای بررسی اثر واسطه‌ای از آزمون بوت استراپ و ضریب تعیین برای ارزیابی مدل درونی استفاده‌شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که اهمال‌کاری بر فرسودگی تحصیلی، فشارزاهای تحصیلی بر اهمال‌کاری و فشارزاهای تحصیلی بر فرسودگی تحصیلی تأثیر مثبت و معنی‌داری دارند. همچنین جو خلاق بر فرسودگی تحصیلی و فشارزاهای تحصیلی بر جو خلاق تأثیر منفی و معنی‌داری دارند.

تازه های تحقیق

مدل نهایی به‌دست‌آمده نشان داد که فشارزاهای تحصیلی اثر مستقیم بر فرسودگی تحصیلی ندارد اما از طریق میانجی‌گری جو آموزشی خلاق و اهمال‌کاری تحصیلی بر فرسودگی تحصیلی اثر غیرمستقیم دارد. از نتایج به‌دست‌آمده می‌توان دریافت که فشارزاهای تحصیلی می‌توانند زمینة اهمال را فراهم کرده و افزایش دهند و موجب فرسودگی تحصیلی شوند. به‌عبارت‌دیگر دانشجویان تحت‌تأثیر الزامات و فشارهای تحصیلی قرارمی‌گیرند. اهمال‌کاری تحصیلی رایج‌ترین نوع اهمال‌کاری میان دانشجویان است که می‌تواند بر فرسودگی تحصیلی تأثیر مثبت داشته و باعث افزایش آن شود. همچنین جو خلاق بر فرسودگی تحصیلی و فشارزاهای تحصیلی بر جو خلاق تأثیر منفی و معنی داری دارند.ازآنجاکه جو آموزشی خلاق، نقش واسطه‌ای در رابطة میان فشارزاهای تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دارد پس هرچه فضای دانشگاه بر اساس تعاملات و اظهارنظر دانشجویان، عقاید و افکار آنان سازمان‌دهی شود و هرچه دسترسی به منابع متنوع و غنی فراهم باشد، دانشجویان از اهمال‌کاری تحصیلی فاصله گرفته و در نهایت فرسودگی تحصیلی آنان نیز بهبود می‌یابد. استادان و مسئولین دانشگاه فرهنگیان با توجه به نقش کلیدی که دانشجویان این دانشگاه در آینده سازی کشور دارند، می‌بایست بر تقویت مؤلفه‌های جو آموزشی خلاق متمرکز شوند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Role of Academic Stressors and Education-al Environment on Academic Burnout and Academic Procrastination of Student Teachers at Farhangian University

نویسندگان [English]

  • Katayoon Hamidizadeh 1
  • Hadis Khosrobeigi 2
  • Reaza bayat 3
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangiyan University, Iran, Tehran
2 B.A. in Education, Farhangian University, Arak, Iran
3 B.A. in Guidance and Counseling, Farhangian University, Arak, Iran
چکیده [English]

The present study aimed to investigate the role of academic stressors and educational atmosphere on academic burnout as well as academic procrastination of student teachers at Farhangian University. For this purpose, descriptive analytical method of correlation type, in the form of structural equation modeling was used. The statistical population of this research included all student teachers of Farhangian University in Arak Province in the academic year of 2023-2024. From this society, 100 student teachers were selected as samples using random sampling method. In order to collect information, questionnaires related to academic procrastination, academic burnout, academic stressors as well as perception of educational atmosphere were used. The statistical method of structural equation modeling and Smart PLS software were used to analyze the collected data. In examining the external models, three criteria of reliability, convergent validity, divergent validity, and combined reliability were used, as well as to examine the mediating effect, the bootstraping test and coefficient of determination were used to evaluate the internal model. The results show that procrastination has a positive and significant effect on academic burnout. Also, academic stressors have positive and significant effect on procrastination and academic burnout. Also, creative atmosphere has a negative and significant effect on academic burnout and academic stressors have negative effect on creative atmosphere.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic stressors
  • educational atmosphere
  • academic procrastination
  • academic burnout
  • student teachers
  • Farhangian University
حسین‌پور، الهام، عسگری، علی، و آیتی، محسن. (۱۳۹۵). رابطه اعتیاد به اینترنت و تلفن همراه با فرسودگی تحصیلی دانشجویان. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، ۶(۴)، ۵۹-۷۳.
رحمت‌پور، پردیس، چهرزاد، مینومیترا، قنبری، عاطفه، و سادات ابراهیمی، سید رضا. (۱۳۹۸). فرسودگی تحصیلی به عنوان یک عارضه آموزشی و جلوگیری از ارتقاء در بین دانشجویان مقطع کارشناسی: یک مطالعه مقطعی. آموزش و ارتقای سلامت، ۸(۱)، ۲۰۱. 19-165
سیف، علی‌اکبر. (۱۳۹۶). روان‌شناسی تربیتی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: انتشارات دوران.
سلمانی، منصور، خامسان، احمد، و اسدی یونسی، محمدرضا. (۱۳۹۶). نقش واسطه‌ای باورهای انگیزشی در رابطه‌ی ادراک از جوّ کلاس و تعلل‌ورزی دانشجویان. روان‌شناسی تربیتی، ۱۳(۴۳)، ۱۴۱–۱۶۹.
سواری، کریم، فلاحی، مریم، خلیفه، قدرت‌اله، و حاجی عرب، سمیرا. (۱۳۹۹). اثرات فشار روانی بر اهمال‌کاری تحصیلی از طریق میانجی‌گری انگیزش تحصیلی و اعتیاد به اینترنت. راهبردهای آموزش، ۱۳(۶)، ۵۵۳-۵۶۰.
شهبازیان‌خونیگ، آیدین، مصرابادی، جواد، و فرید، آرش. (۱۳۹۸). نقش تعلل‌ورزی و تنهایی در فرسودگی تحصیلی دانشجویان. رویش، ۷(۱۰)، ۱۸۳-۱۹۸
فکری نوجه‌ده، فوزیه، و فولادچنگ، محبوبه. (۱۳۹۸). مدل علّی تأثیر ساختار کلاس بر فرسودگی تحصیلی: نقش واسطه‌ای انگیزش. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی) ، ۱۵(۵۹)، ۳۰۹-۳۲۱.
کرمی، مرتضی. (۱۳۹۲). طراحی و سنجش تأثیر محیط‌های یادگیری سازنده‌گرا بر رضایت، نگرش و یادگیری در آموزش عالی (مورد درس روابط انسانی در سازمان‌های آموزشی). آموزش عالی ایران، ۵(۲).
مرادی‌زاده، سهراب، پیرانی، ذبیح‌الله، و فقیهی، علیرضا. (۱۳۹۸). ارائه مدل ساختاری فرسودگی تحصیلی بر اساس جو حاکم بر مدرسه، خودکارآمدی تحصیلی و حمایت اجتماعی دانش‌آموزان متوسطه استان لرستان. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، ۶(۲)، ۹-۲۰.
مرزوقی، رحمت‌اله، حیدری، معصومه، و حیدری، الهام. (۱۳۹۲). بررسی رابطه عدالت آموزشی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، ۱۰(۳)، ۲۱۰-۲۱۶.
نوشادی، سهیلا، و شیخ‌الاسلامی، راضیه. (۱۳۹۶). رابطه‌ی ساختار کلاس و سازگاری دانشجویان با دانشگاه: نقش واسطه‌ای فرسودگی تحصیلی. مطالعات روانشناسی تربیتی، ۱۴(۲۵)، ۱۲۳-۱۵۲.
Aslan, M., Kosir, S., & Levidze, M. (2020). Theoretical foundations of adolescent development through Tagiuri's taxonomy: Analysis of educational setting as an organizational climate. The Open Psychology, 13(1).
Arribas Marín, J. (2013). Towards a causal model of the dimensions of academic stress in nursing students. [In Spanish]
Afandi, P. (2018). Manajemen Sumber Daya Manusia (Teori, Konsep dan Indikator). Zanafa Publishing.
Aihie, O. N., & Ohanaka, B. I. (2019). Perceived academic stress among undergraduate students in a Nigerian university. Educational and Social Research, 9 (2), 56–66.
Bazylkanova, A., & Dalelkanova, I. (2022). The concept of academic integrity perceived through the eyes of students at one higher educational institution in Kazakhstan. Scientific Collection "InterConf", 20, (105), 101–121.[In Russian]
Babenko, T. V. (2022). Creative educational environment as a condition for the development of social and professional mobility of the future teacher. Proceedings. Series: Pedagogical Sciences, (204), 90–94.
Cenberci, S. (2018). The investigation of the creative thinking tendency of prospective mathematics teachers in terms of different variables. Education and Training Studies, 6 (9), 78–85.
Coleman, J. S. (2018). Parents, their children, and schools. Taylor & Francis.
Corkin, D. M., Yu, S. L., Wolters, C. A., & Wiesner, M. (2014). The role of the college classroom climate on academic procrastination. Learning and Individual Differences, 32, 294–303.
Fekri Nojehdeh, F., & Fouladchang, M. (2019). A causal model of the impact of classroom structure on academic burnout: The mediating role of motivation. Developmental Psychology (Iranian Psychologists), 15 (59), 309–321.  [In Persian].
Gibson, S. H. (2011). How action-learning coaches foster a climate conducive to learning. Fielding Graduate University, Santa Barbara, CA.
García Padilla, A. A., Escorcia Bonivento, C. V., & Perez Suarez, B. S. (2017). Síndrome de burnout y sentimiento de autoeficacia en profesores universitarios. Propósitos y Representaciones, 5 (2), 65–126.
Geravand, H., Sabzian, S., & Pakmehr, H. (2022). A structural model of the effect of academic stressors on academic burnout: The mediating role of perceived creative classroom climate and academic procrastination. Studies in Learning and Instruction, 14 (1), 67–90. [In Persian]
Hosseinpour, E., Asgari, A., & Ayati, M. (2016). The relationship between internet and mobile phone addiction with academic burnout among students. Information and Communication Technology in Educational Sciences, 6 (4 (24)), 59-73. [In Persian].
Johassen, D., & McAleese, T. (2004). A manifesto for a constructivist approach to technology in higher education. Retrieved October, 19, 2004.
Kim, B., Jee, S., Lee, J., An, S., & Lee, S. M. (2018). Relationships between social support and student burnout: A meta-analytic approach. Stress and Health: the International Society for the Investigation of Stress, 34 (1), 127–134.
Karami, M. (2013). Designing and measuring the impact of constructivist learning environments on satisfaction, attitude, and learning in higher education (Case study: Human relations in educational organizations course). Iranian Higher Education, 5 (2). [In Persian]
Lee, M. Y., & Lee, S. M. (2018). The effects of psychological maladjustments on predicting developmental trajectories of academic burnout. School Psychology International, 39 (3), 217–233.
Marzouqi, R., Heidari, M., & Heidari, E. (2013). The relationship between educational justice and academic burnout among students at the University of Welfare and Rehabilitation Sciences. Strides in Development of Medical Education, 10 (3), 210-216.[In Persian]
Moradizadeh, S., Pirani, Z., & Faghihi, A. (2016). Providing a structural model of academic burnout based on school climate, academic self-efficacy, and social support among high school students in Lorestan province. Quarterly Research in School and Virtual Learning, 6 (2), 9–20. [In Persian]
Noshadi, S., & Sheikh Eslami, R. (2017). The relationship between classroom structure and students' adjustment to university: The mediating role of academic burnout. Educational Psychology Studies, 14 (25), 123–152. [In Persian]
Orpina, S., & Prahara, S. (2019). Self-efficacy dan burnout akademik pada mahasiswa yang bekerja. Indonesian Educational Counseling, 3 (2), 119–130.
Oktia, V. (2022). Pengaruh Academic Burnout dan Academic Engagament Terhadap School Well-Being Santri Pesantren. Nusantara Journal of Behavioral and Social Sciences1(3), 89-94.‏
Oh, J., & Wolf, S. (2023). Negative effects of teacher burnout on student executive function and social-emotional outcomes. Educational Psychology, 43 (4), 304–325.
Pilkauskaite-Valickiene, R., Zukauskiene, R., & Raiziene, S. (2011). The role of attachment to school and open classroom climate for discussion on adolescents’ school-related burnout. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 15, 637–641.
Portoghese, I., Galletta, M., Porru, F., Burdorf, A., Sardo, S., D'Aloja, E., Finco, G., & Campagna, M. (2019). Stress among university students: Factorial structure and measurement invariance of the Italian version of the Effort-Reward Imbalance student questionnaire. BMC Psychology, 7 (1), 68.
Rahmatpour, P., Chehrzad, M., Ghanbari, A., & Sadat-Ebrahimi, S. R. (2019). Academic burnout as an educational complication and promotion barrier among undergraduate students: A cross-sectional study. Education and Health Promotion, 8, 201. [In Persian]
Reddy, K. J., Menon, K. R., & Thattil, A. (2018). Academic stress and its sources among university students. Biomedicine and Pharmacology, 11 (1).
Sarana, S., Sadida, A., Mansyur, A. W., & Suwondo, A. (2021). IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, Volume 1108, International Conference on Innovation. IOP Conf. Ser.: Mater. Sci. Eng, 1108, 012012.
Saif, A. A. (2017). Modern educational psychology: Psychology of learning and teaching. Doran Publishing. [In Persian]
Salmani, M., Khamsan, A., & Asadi Younesi, M. R. (2017). The mediating role of motivational beliefs in the relationship between classroom climate perception and student procrastination. Educational Psychology Quarterly, 13 (43), 141–169. [In Persian]
Sawari, K., Fallahi, M., Khalifeh, G., & Hajiarab, S. (2020). The mediating role of motivational beliefs in the relationship between classroom climate perception and students' procrastination. Educational Psychology, 13 (43), 141–169. [In Persian]
Shahbaziyankhonig, A., Mesrabadi, J., & Farid, A. (2019). The role of academic procrastination and loneliness in students' academic burnout. Rooyesh, 7 (10), 183–198.[In Persian]
Shaikh, N., & Chandio, J. A. (2024). Effects of Depression on Students’ Academic Performance. Academy of Education and Social Sciences Review, 4(2), 274–284..
Shankland, R., Kotsou, I., Vallet, F., Bouteyre, E., Dantzer, C., & Leys, C. (2018). Burnout in university students: The mediating role of sense of coherence on the relationship between daily hassles and burnout. Higher Education, 1–23.
Tovkanets, H., & Korolovich, O. (2024). The educational environment as a factor in optimizing the training of a creative teacher in a higher education institution. Scientific Bulletin of Uzhhorod University. Series: «Pedagogy. Social Work, 1 (54), 216–219. [In Russian]
Tukaev, S. V., Vasheka, T. V., & Dolgova, O. M. (2013). The relationships between emotional burnout and motivational, semantic, and communicative features of psychology students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 82, 553–556.
Luo, Y., Liang, J., & Jiang, Y. (2021). The effect of positive perfectionism on academic burnout among middle-school students: Mediating role of emotional stability and moderating effect of teacher-student relationships. International Secondary Education, 9(4), 115–123.
Vildanov, I., Bogoudinova, R., & Safin, R. (2023). Creative environment of scientific and educational environment: