شناسایی بررسی اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان در رشد مهارت‏‏‌های زندگی (مدیریت استرس و مدیریت احساس) دانش‌‌‏آموزان دوره ابتدایی

رضایی, مریم; شیروانی شیری, علی; رئوف, یاسین

doi:10.22091/jrim.2025.12087.1181

شناسایی بررسی اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان در رشد مهارت‏‏‌های زندگی (مدیریت استرس و مدیریت احساس) دانش‌‌‏آموزان دوره ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، گروه آموزشی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

² دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، ایران

10.22091/jrim.2025.12087.1181

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت‏‌های زندگی (مدیریت استرس و مدیریت احساس) در دانش‏‌آموزان دوره ابتدایی انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و طرح پژوهش نیمه‌‏آزمایشی به صورت پیش‌‏آزمون-پس‏‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌‏آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس شهرستان زرین‏دشت در سال تحصیلی 1401-1402 به تعداد 1000نفر بود. با استفاده از روش نمونه‏‌گیری خوشه‌‏ای چندمرحله‌‏ای، یک مدرسه ابتدایی انتخاب شد و ۶۰ نفر از دانش‏آموزان آن به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع‌‏آوری داده‏‌ها در این پژوهش، دو پرسش‌نامه استاندارد مدیریت استرس (کوبین و همکاران، 1990) و کنترل عواطف ویلیامز و همکاران (1997) بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده‏‌ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (روش تحلیل کوواریانس) استفاده شده است. یافته‌‏ها نشان می‏‌دهد که آموزش فلسفه به دانش‌‏آموزان تأثیر مثبتی بر مدیریت استرس و مدیریت احساس دانش‏‌آموزان داشته است. بنابراین می‏‌توان نتیجه گرفت که آموزش فلسفه به کودکان باعث افزایش مهارت زندگی در بعد مدیریت استرس و مدیریت احساس در دانش‌‏آموزان پایه پنجم ابتدایی شده است. با توجه به تأثیر مثبت آموزش فلسفه به دانش‌‏آموزان ابتدایی در جهت مدیریت استرس و احساس به عنوان دو مهارت اساسی زندگی، پیشنهاد می‏گردد در حیطه برنامه‌ریزی درسی در ارتباط با محتوای درسی مدارس ابتدایی، داستان‌‏هایی با مضمون و روش آموزش فلسفه در برنامه‏‌های آموزشی طراحی و استفاده شود. با توجه به نتایج پژوهش که نشان داد آموزش فلسفه به کودکان در مدیریت احساس تأثیر مثبت دارد، پیشنهاد می‌شود با برگزاری دوره‌های ضمن خدمت برای معلمان، جایگاه آموزش فلسفه به کودکان و روش‌های آموزش فلسفه برای کودکان آموزش داده شود.

تازه های تحقیق

نتایج تحقیق به‌طور کلی نشان داد که آموزش فلسفه به دانش‌‏آموزان تأثیر مثبتی بر مدیریت استرس و مدیریت احساس دانش‌‏آموزان داشته است. بنابراین می‌‏توان نتیجه گرفت که آموزش فلسفه به کودکان باعث افزایش مهارت زندگی در بعد مدیریت استرس و مدیریت احساس در دانش‌‏آموزان پایه پنجم ابتدایی شده است.

مهمترین دوره هر نظام آموزشی در جهان، دوره ابتدایی است که در رشد، تربیت و تکوین شخصیت کودکان تأثیر به سزایی دارد. دانش‏‌آموزان دوره ابتدایی به لحاظ عاطفی، جسمانی و روانی در مرحله رشد قرار دارند و لازم است معلمین و والدین با شناخت ویژگی‌های مختلف دانش‏‌آموزان این دوره سنی، درصدد رفع هرچه بهتر نیازهای مختلف آن‏ها باشند.

آموزش فلسفه و تفکر فلسفی به کودک می‏آموزد که عقاید خود و دیگران را به چالش کشیده و به‌راحتی اسیر افکار و باورهای خرافه گونه نشود، افکارش را بازبینی و کنترل کند، نگرانیهای بی‌جا در مورد افکارش نداشته باشد و قادر شود افکار منفی و مزاحم را از خویش دور کند

آموزش فلسفه برای کودکان درصدد است تا از همان اوایل کودکی مهارت‏‌هایی را به کودکان بیاموزد تا توانایی‏‌های خود را بشناسند و با به کارگیری آنها، محیطی بهتر برای زندگی حال و آینده خود بسازند.

نظام آموزشی باید روش‌‏های گوناگون فلسفه و فلسفه‌ورزی را در برنامه درسی و محتوای آموزشی کودکان زمینه‌‏سازی و آموزش فلسفه به کودکان را در مدارس گسترش دهد. در واقع فلسفیدن و فلسفه‌‏ورزی، به‌عنوان روشی برای پرورش قوه فکر، اندیشه و ذوق به کودکان کمک می‏کند با ذهنی بازتر و با استدلال‏‌های منطقی، دنیای ناشناخته خود را تحلیل و تفسیر کنند.

افرادی که از ویژگی‏های تفکر فلسفی نظیر تعمق اندیشه، جامعیت فکر و انعطاف‏پذیری برخوردار باشند، بهتر از دیگران می‌‏توانند هدف‌‏های زندگی خود را مشخص کنند. وقتی هدف‏ها به خوبی مشخص شد و فرد نسبت به خود و آینده‏‌اش شناخت پیدا کرد، می‏تواند به‌خوبی تصمیم‏‌گیری کند و امور خود را طبق برنامه پیش ببرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effectiveness of Teaching Philosophy to Children in the Development of Life Skills (Stress Management and Emotion Management) of Elementary School Students

نویسندگان [English]

Maryam Rezaei ¹
Ali Shiravani Shiri ¹
Yasin Raouff ²

¹ Assistant Professor , Department of Educational Sciences, Farhangian University, Tehran, Iran.

² M.A. in Educational Sciences, Farhangian University, Iran.

چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of investigating the effect of philosophy education for children on life skills (stress management and emotion management) in fifth- grade male students. This study was a semi-experimental study in terms of its practical purpose and design in the form of pre-test-post-test with a control group. The statistical population included all fifth grade male students of Zarindasht schools in the academic year of 1401-1402 in the number of 1000 people. Using the multi-stage cluster sampling method, an elementary school was selected, and 60 of its students were randomly assigned to two experimental (30 people) and control (30 people) groups. The tools of data collection in this research were two standard stress management questionnaire (Kobin et al., 1990) as well as emotion control one by Williams et al. (1997). Descriptive and inferential statistics (covariance analysis method) were used to analyze the data. The findings show that teaching philosophy to students has a positive effect on stress and emotion management. Therefore, it can be concluded that teaching philosophy to children has increased life skills in terms of stress management and emotion management in fifth-grade elementary students. Considering the positive effect of teaching philosophy to elementary school students in the direction of stress and emotion management as two basic life skills, it is suggested to design and use stories with the theme and method of teaching philosophy in educational programs in the field of lesson planning in relation to the curriculum content of elementary schools

کلیدواژه‌ها [English]

teaching philosophy for children
stress management
emotion management
life skills

مراجع

Aflakifard, H. & GhalehNoei, M. (2023). The Necessity of Teaching Philosophy for Children and Its Role in Promoting Students' Creative Thinking and Social Skills. Journal of Philosophical Investigations, 17(44), 824-840. doi: 10.22034/jpiut.2023.55051.3460

Alijafari, K. (2017). The Method of Teaching Islamic Philosophy to Children [ Master's thesis, Imam Khomeini Higher Education Complex].

Almasi Hosseini, S. S. (2011). Investigating the effect of the implementation of the thinking training program, titled "Philosophy for Children" as a research community, on the improvement of social skills and self-esteem in fifth grade students [Master's thesis, Allameh Tabatabai University].Tehran.

Barani, S. M., Bahmani, T., & Barani, S. M. A. (2024). Effect of Philosophy for Children Curriculum on Life Skills Development in Fifth Grade Students Attending Public Elementary Schools in Behbahan. Thinking and Children,14(2), 27-49. Doi: 10.30465/fabak.2024.9275.

Exupèry, A. (2024). The Little Prince (A. Shamlou, Trans.) Negah.

Fazaalizadeh, S. & Masoumi Fard, M. (2019). How to realize life skills in primary education curricula. The Second National Conference on New Findings of Teaching-Learning in Primary Education. https://civilica.com/doc/1115698

Fisher, R(2017). Teaching thinking to children (M. Safai Moghadam & A. Najarian, Trans.). Gozen Publications.

Khademsadegh, M., & Feridouni, S. (2014). The effectiveness of teaching philosophy to children in the development of philosophical thinking of sixth grade students in Shiraz district. The First International Conference on Innovation and Research in Arts and Humanities.

Karmi, M. & Mohammadkhani, Sh. (2019). Effectiveness of life skills training on reducing parent-child conflicts in students of Shirvan city. Journal of Socio-Cultural Studies of Khorasan, 13(2), 127-151. doi: 10.22034/fakh.2019.93119

Lipman, M. (2015). Natasha; A dialogue based on Vygotsky's theory (M. Hedayati, Trans.).

Lam, C. M. (2023). A philosophy for children approach to professional development of teachers. Cambridge Journal of Education, 53(1), 1-17.

Naji, S. & Mahmoudi, S. N. (2023). Philosophical Stories as Textbooks: Advantages and Necessities of Stories from the Perspective of the Founders of P4C Program. Thinking and Children, 13(2), 241-266. doi: 10.30465/fabak.2022.7838

Pala, F. (2022). The Effect of Philosophy Education for Children (P4C) on Students' Conceptual Achievement and Critical Thinking Skills: A Mixed Method Research. Education Quarterly Reviews, 5(3),27-41.

Pritchard, M. (2002). Philosophy for children.

Rahimi, S., & Mers Abadi، J., & Alipour, F. (2023). A Meta-Analysis of the Effect of Philosophy for Children Program on the Developmental Dimensions (Cognitive، Social، Emotional and Moral) of Children and Adolescents in Iran. Thinking and Children, 13(2) , 99-132. Doi: 10.30465/fabak.2023.7708

Serin, N. (2023). The Effect of Philosophy for Children and Communities (P4C) on Preservice Teachers’ Attitudes to Critical Thinking and Perception of Critical Reading Self-Efficacy, International Journal of Eurasian Education and Culture, 8(20), 384-415.

Siegmund, M. (2020). Philosophy for Children. Grandpa Carl the Owl and his Grandson Nils the Owl, Norderstedt.

Sindberg, J. S. (2021). The Impact of Philosophy with Children from the Perspective of Teachers. https://doi.org/10.1080/03055698.2020.1871323

Rashtchi, M. (2012). Literary Stories and Their Role in the Improvement of Thinking Ability in Children. Thinking and Children, 1(2), 23-37.

Rauf, Yasin. (2024). The effect of teaching philosophy to children on the development of life skills of male students of the fifth grade of elementary school [ Master's thesis, Farhangian University]. Shiraz.

Seifi Gandmani, M.Y., & Shaghaghi, F., & Kalantari Meybodi, S. (2011). The effectiveness of the philosophy education program for female studentts on their self-esteem and problem solving ability. Applied Psychology Quarterly, 5(2), 66-83.

Shahmohammadi, N. (2020). A Review of Effectiveness of Teaching Philosophy to Children on Critical Thinking Skills of Sixth-Grade Students. Thinking and Children, 11(1), 95-116. doi: 10.30465/fabak.2020.5831

Shiravani Shiri, A. (2023). The Role of the Story in Nurturing and Strengthening the Child's Questioning Skills. Journal of Children's Literature Studies, 13(2), 193-220. doi: 10.22099/jcls.2021.39417.1854

Tajlinia, A. & Karimi, R. (2013). Investigating the effect of the implementation of the philosophy program for children in reducing and controlling the anger of the first grade male students of secondary school in Tehran, Thinking and Children, 5(9), 39-63.

Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-12

Yapijakis, C. (2022). Philosophical Management of Stress: An Introduction. Conatus - Journal of Philosophy, 7(2), 7–31. https://doi.org/10.12681/cjp.31823

Yunus, M., & Chaudhary Pankaj, K. (2023). The Role of Emotion Regulation in Stress Management: An Overview, Journal of Clinical Research and Applied Medicine, 3(1), 9-12. doi:10.5530/jcram.3.1.3.