رابطه تاب‌آوری و سرزندگی تحصیلی: فراتحلیل با رویکرد تفکیکی بر اساس مقطع و پایه تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران استاد مدعو، دانشکده علوم

2 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

10.22091/jrim.2025.13278.1319

چکیده

این پژوهش با استفاده از روش فراتحلیل به تحلیل شواهد موجود درباره تاب آوری و سرزندگی تحصیلی در ایران پرداخته است. این مطالعه شامل 15 پژوهش همبستگی است که بین سال‌های 1395 تا ۱۴۰۳ در ایران انجام‌شده و به زبان فارسی منتشرشده‌اند. برای انتخاب مطالعات، معیارهایی مانند استفاده از ابزارهای معتبر، ارائه داده‌های کافی برای محاسبه اندازه اثر و انجام پژوهش به‌صورت همبستگی در نظر گرفته شد. منابع مورد بررسی شامل مقالات منتشرشده در مجلات علمی پژوهشی داخلی و پایان‌نامه‌های موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی نورمگز، مگیران، پرتال جامع علوم‌ انسانی، علم نت، سیویلیکا، جهاد دانشگاهی و ایرانداک بودند. پس از جستجو براساس کلیدواژه‌های مرتبط و اعمال معیارهای ورود و خروج، پژوهش‌های نهایی انتخاب شدند. داده‌ها پس از غربالگری با استفاده از نرم‌افزار CMA2 تحلیل شدند. نتایج نشان داد اندازه اثر ترکیبی در مدل اثرات ثابت برابر با 414/۰ و برای مدل اثرات تصادفی برابر با 396/۰ به‌دست‌آمده است (P<0/05) که بر اساس شاخص کوهن اندازه اثرهایی متوسط هستند. فراتحلیل نشان داد رابطه بین تاب‌آوری و سرزندگی تحصیلی در دانشجویان (479/0) و دانش‌آموزان (353/0) مثبت و معنادار است (P<0.05)؛ شدت این رابطه در مقطع دانشجویی بیشتر گزارش شد. همچنین نتایج فراتحلیل نشان داد که رابطه بین تاب‌آوری و سرزندگی تحصیلی در تمامی پایه های ابتدایی، متوسطه و دانشگاه معنادار است (P<0.05) اندازه اثر ترکیبی در پایه ابتدایی 273/0(ضعیف)، در پایه متوسطه 522/0-526/0 (قوی) و در پایه دانشگاه 479/0-496/0 (متوسط تا قوی) بود. شدت رابطه در پایه متوسطه بالاترین و در ابتدایی کمترین بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Resilience and Academic Vitality: A Meta-Analysis with a Stratified Approach Based on Educational Level and Grade"

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mehdi Sarkeshikiyan 1
  • Marzieh Yari Zanganeh 2
1 PhD in Educational Psychology, Department of Educational Psychology, Roudhen Branch, Islamic Azad University, Roudhen, Iran. Visiting Lecturer, Faculty of Medical Sciences, Islamic Azad University, Qom Branch
2 Department of Knowledge and Information Science, Marv.C., Islamic Azad University, Marvdasht, Iran.,
چکیده [English]

This study used a meta-analysis method to analyze the available evidence on academic resilience and vitality in Iran. This study included 15 correlational studies conducted in Iran between 2016 and 2024 and published in Persian. To select the studies, criteria such as using valid instruments, providing sufficient data to calculate the effect size, and conducting the study in a correlational manner were considered. The sources examined included articles published in domestic scientific research journals and theses available in the databases of Normags, Magiran, Comprehensive Portal of Humanities, Alamnet, Civica, Jihad Daneshgahi, and Irandoc. After searching based on relevant keywords and applying inclusion and exclusion criteria, the final studies were selected. data were analyzed using CMA2 software. The results showed that the combined effect size in the fixed effects model was 0.414 and for the random effects model was 0.396 (P<0.05), which are medium effect sizes based on Cohen's index. Meta-analysis showed that the relationship between resilience and academic vitality in students (0.479) and students (0.353) is positive and significant (P<0.05); the intensity of this relationship was reported to be higher in the student level. The results of the meta-analysis also showed that the relationship between resilience and academic vitality is significant in all elementary, secondary and university levels (P<0.05). The combined effect size in the elementary level was 0.273 (weak), in secondary level 0.522-0.526 (strong), and in university level 0.479-0.496 (moderate to strong). The intensity of the relationship was highest in secondary level and lowest in elementary level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meta-analysis
  • resilience
  • academic vitality
  • educational meta-analysis