ارزیابی وب‌سایت نشریات علمی حوزه علوم تربیتی بر اساس شاخص‌های نمایه‌سازی پایگاه‌های اطلاعاتی و استنادی بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه آموزشی علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وب‌سایت‌های نشریات علمی حوزه علوم تربیتی بر اساس شاخص‌های نمایه‌‌سازی پایگاه‌های اطلاعاتی و استنادی بین‌المللی است. این پژوهش از نوع ارزیابانه و به روش علم سنجی صورت گرفته است. جامعه آن را ۵۴ وب‌سایت نشریات علمی- پژوهشی حوزه علوم تربیتی تشکیل می‌دهند که با استفاده از ابزار سیاهه وارسی محقق ساخت یافته‌ مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که ۴۹ درصد از نشریات متعلق به دانشگاه‌های دولتی بوده که ۳۲ عنوان فصلنامه، ۲۱ عنوان دوفصلنامه و یک عنوان دو ماهنامه است. از میان نشریات، تنها دو نشریه به زبان انگلیسی منتشر می‌شوند و بیش از 50 درصد نشریات این حوزه دارای تاخیر هستند. در پی بررسی سامانه نشربات، سامانه "سیناوب" با فراوانی 38 پرکاربردترین سامانه است. از ۵۴ نشریه مورد بررسی 6 نشریه بیشترین میزان نمایه را دارند، به طوری که در بیشتر پایگاه‌های مورد بررسی نمایه شده‌اند و فقط دو نشریه در پایگاه اولریخ نمایه شده است. از ۵۴ نشریه مورد بررسی ۴ نشریه در ارزیابی اخیر نشریات پژوهشی مرکز ISC توانستند رتبه الف را کسب کنند. وب‌سایت نشریات علوم تربیتی شاخص‌های نمایه‌سازی پایگاه‌های اطلاعاتی را تا حدودی رعایت می‌کنند اما گردانندگان نشریات بایستی نمایه شدن نشریه در پایگاه‌های معتبر خارجی را سر لوحه برنامه‌های خود قرار دهند. در بین رشته‌های حوزه علوم انسانی چندین رشته از جمله علوم سیاسی، فقه و مبانی حقوق و علوم تربیتی هستند که بیشترین مجله‌ها را در دسته‌بندی وزارت علوم به خودشان اختصاص داده‌اند. اما لازم است دسته‌بندی‌های ریز و دقیق‌تری در طبقه‌بندی این نشریات اعمال گردد. 

تازه های تحقیق

توسعه کمی نشریات حوزه علوم تربیتی در سال‌های اخیر اتفاق افتاده و بخش اعظمی از نشریات‌ها سابقه انتشار زیر ده سال را دارند و نشریه‌های با قدمت بیشتر در بین آن‌‌ها کمتر است. علی‌رغم سابقه انتشار کم نشریه‌های علوم تربیتی کیفیت مناسبی در بین آن‌‌ها وجود دارد اما آنچه که از دست‌اندرکاران نشریات به دور بوده است، انتشار نشریه به زبان خارجی است (که فقط دو نشریه به زبان انگلیسی منتشر می‌شود) و یا اهتمام آن‌ها به نمایه کردن نشریات در پایگاه‌های خارجی است. نمایه شدن نشریات در پایگاه‌های خارجی نه تنها دانش تولید شده در داخل کشور را به‌راحتی به سایر کشورها انتقال می‌دهد، حتی باعث سرازیر شدن دانش تولیدی در کشورهای خارجی به کشورمان جهت انتشار در نشریات ایرانی می‌شود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating the Websites of the Scientific Journals of Educational Science based on the International Databases and Citations Indexing Criteria

نویسندگان [English]

  • Mahdi Mohammadi 1
  • Zeynab Siami 2
1 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Literature and Humanities Science, University of Qom
2 M.A in Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to evaluate the websites of the scientific journals of educational science based on the international databases and citations indexing criteria to provide suggestions to improve their quality. This research is an evaluative type and has been done by scientometric method. The statistical population includes 54 websites of scientific-research journals of educational sciences. A researcher-made checklist used as a data collection tool and the checklist was completed separately for each publication. Results showed that 49% of the publications belonged to state universities, of which 32 were quarterly, 21 were bi-quarterly and one was bi-monthly. Only 2 Journals were published in English language and more than 50% of publications in this field are delayed. Following the review of the publishing system, the "Sinaweb” is the most widely used system (frequency of 38). Findings also showed that the 7 oldest publications are "Research in Islamic Education" and "Educational Sciences" and the newest is "Iranian Journal of Comparative Education”. Out of 54 journals studied, only 6 journals have the highest index, so that they are indexed in most of the surveyed databases, and two journals are indexed in the Ulrich databases. In addition, only 4 journals gained A ranking in the ISC Center studies. The websites of the educational science journals have approximately observed the indexing criteria of the database.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientifics journals
  • Educational science journals
  • Citation databases
  • Databases
  • Indexing
  • Websites
آجیلی، فاطمه؛ حاجی احمدی، سیمین؛ و محمدی، مهدی (۱۳۹۶). ویژگی‌های ظاهری، ساختاری و محتوایی وب‌سایت‌های نشریات علمی- پژوهشی ایران‌. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۲۳(۲)،
۲۶۵-۲۸۰.
باقریان، نجمه (۱۳۹7). ارزیابی وب‌سایت‌های نشریات علمی حوزه فلسفه بر اساس شاخص‌های نمایه‌‌سازی پایگاه‌های اطلاعاتی و استنادی بین‌المللی. پژوهش‌های فلسفی- کلامی، ۲۰ (۱)، ۱۹۵- ۲۱۶.
برادر، رویا؛ نجفی نیا، شیدا (۱۳۸۷). ارزشیابی تارنمای وب‌سایت‌های نشریه‌های الکترونیکی پیوسته کودک و نوجوان در ایران، علوم و فناوری اطلاعات، ۴۳(۴)، ۴۴-۴۹.
جانقربانی، محسن (۱۳۸۴). عامل اثرگذار چیست؟ پژوهش در پزشکی، (نشریه پژوهش دانشکده پزشکی). ۲۹ (۲)، ۱۱۷- ۱۲۱.
چشمه سهرابی، مظفر؛ دهخدایی، رضا (۱۳۹۹). ارزشیابی مجلات حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی بر اساس آیین‌نامه تعیین اعتبار نشریات علمی کشور. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، ۳۱(۲). ۸-۲۰.
چمنی، جمشید خان (۱۳۸۴). مراحل فهرست شدن نشریات در بانک اطلاعاتی ISI. رهیافت، 35، ۶۰-۶۴.
خدمتگزار، حمید رضا؛ علی‌پور حافظی، مهدی؛ حنفی‌زاده، پیام (۱۳۹۳). نظام‌های شناسه گر دیجیتالی: ارزیابی تطبیقی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات. ۳۰ (۲)،۵۲۳-۵۴۶.
رمضانی، مهدی (۱۳۹۶). راهنمای نمایه‌سازی نشریات در پایگاه‌های معتبر علمی‌ تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
زرگر، بتول؛ محمدی، مهدی (۱۳۹۷). ارزیابی عملکرد نشریات علمی معتبر ایران در حوزه حسابداری و مالی. علم سنجی کاسپین، ۵ (۲). ۲۵-۳۶.
سهیلی، فرامرز (۱۳۸۵). تحلیل پیوند‌های وب‌سایت‌های نانو فناوری با استفاده از روش‌های دسته‌بندی خوشه‌ای، عامل تاثیرگذاری وب و ترسیم نقشه دو بعدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران، اهواز.
صالحی، کیوان؛ رحیمی، حسینی (1385). تبیین فرایند ارزیابی مجلات در موسسه اطلاعات علمی (آی اس آی). فصلنامه کتاب. 17 (2)، 141-160.
صبوری، علی اکبر (۱۳۸۲). استاندارد‌های مجلات علمی و معیار‌های ارزیابی نشریات ISI. رهیافت، ۲۹، ۸۳-۸۸.
عطارپور، هاشم؛ نوروزی چاکلی، عبدالرضا و حسن‌زاده، محمد (۱۳۸۸). بررسی و تحلیل عوامل موثر بر ضریب تاثیر نشریات حوزه اقتصاد مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. سیاست علم و فناوری، ۲(۱)، ۵۳-۶۴.
گزنی، علی؛ بینش، مژگان (۱۳۸۹). تحلیل محتوای برترین نشریات علمی دنیا. فصلنامه کتاب، ۲۱(۲)، ۵۷-۷۲.
گیلوری، عباس (۱۳۸۵). طرح تدوین استاندارد نشر مجلات الکترونیکی فارسی. پایان‌نامه دکترا، دانشگاه شیراز، شیراز.
میر حیدری، مریم سادات؛ غفوری، محبوبه (۱۳۹۷). ارزیابی وب‌سایت نشریات تخصصی و علمی حوزه مطالعات ایران‌شناسی. فرانما، (۳). ۱۵-۲۵.
میرزایی، الهام؛ غائبی، امیر؛ و کامران، معصومه (۱۳۹۲). معیار‌های ارزیابی نشریات علمی در سطح ملی و بین‌المللی: دیدگاه سر دبیران و دست اندرکاران نشریات علمی فارسی در حوزه علوم انسانی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، ۲۴ (۲)، ۱۳۸- ۱۵۸.
نوروزی، علی رضا (۱۳۸۶). بررسی دلایل عدم نمایه‌‌سازی مجله‌های ایرانی توسط پایگاه‌های اطلاعاتی خارجی. اولین همایش سراسری علم سنجی در علوم پزشکی ۱۵- ۱۶ اسفند، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
نوروزی آقکند، آذر؛ مطلبی،‌‌داریوش؛ و علی‌پور حافظی، مهدی(۱۳۹۲). ارزیابی وب‌سایت مجله‌های کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس ابزار ارزیابی کیفیت (WQET)، نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی، ۲ (۳)، ۱- ۱۲.
ورع، نرجس؛ زراعت کار، ندا؛ و پرتو، پردیس (۱۳۹۰). ارزیابی وب‌سایت نشریات انگلیسی زبان رده‌بندی شده توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت و آموزش پزشکی. فصلنامه کتاب. ۲۲ (۴)، ۲۰- ۳۱.