شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌‌ای در آموزش دانشگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری مدیریت آموزش عالی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد گروه‌‌‌‌ علوم‌ تربیتی، ‌دانشکده ‌ادبیات‌‌ و‌ علوم‌ انسانی،‌‌ دانشگاه ‌‌ارومیه، ارومیه، ‌ایران

چکیده

حاکمیت اخلاق حرفه‌ای می‌تواند به میزان قابل توجهی، به سازمان در جهت کاهش تنش‌های سازمانی و توفیق در تحقق اهداف یاری رساند. اعضای هیئت‌علمی به‌عنوان الگو و نمونه برای دانشجویان در کنار نقش علمی خود، نقش اخلاقی حساسی نیز ایفا می‌نمایند. هدف این تحقیق، شناسایی مؤلفه‌های حرفه‌‌ای در آموزش، در دانشگاه شهید بهشتی تهران بود. این پژوهش از نوع تحقیقات، نظری و رویکرد آن با توجه به اهداف پژوهش، کیفی از نوع تحلیل مضمون بود. جهت جمع‌آوری داده‌ها از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده گردید. جهت بهره‌گیری از نظرات متخصصان و خبرگان، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 20 نفر از متخصصانی که اطلاعات لازم جهت پژوهش را در اختیار داشتند، انتخاب، و از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، اطلاعات مورد نیاز پژوهش جمع‌آوری گردید. مصاحبه تا رسیدن اطلاعات به حد اشباع نظری ادامه پیدا کرد. سؤالات این مصاحبه بر اساس مرور ادبیات تحقیق تهیه ‌شد و به‌منظور مناسب بودن و کفایت توسط چند نفر از استادان و صاحب‌نظران مورد بررسی قرار گرفت. جهت اطمینان از روایی پژوهش: از بررسی توسط اعضا (مصاحبه شوندگان)، روش چند‌‌سویه‌‌نگری منابع داده‌‌ها و بررسی توسط همکار همچنین برای محاسبه پایایی از روش پایایی توافق‌‌درون‌‌موضوعی (توافق بین دو کدگذار) استفاده گردید. بر اساس نتایج، سه مضمون اخلاق فردی، روابط انسانی و توانمندی‌های حرفه‌ای به‌عنوان مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای شناسایی شد.
 

تازه های تحقیق

 برای توسعه اخلاقیات در دانشگاه‌ها باید اخلاقیات در سطح فرد، شغل، سازمان و اجتماع گسترش یابد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای در آموزش بود. نتایج تحلیل مصاحبه‌ها نشان داد که سه مضمون اخلاق فردی (مسئولیت‌پذیری، عمل حرفه‌ای)، روابط انسانی (احترام به سازمان، احترام به همکاران، تعامل با جامعه، احترام به دانشجویان) و توانمندی‌های حرفه‌ای (شایستگی ارزشیابی، آموزش پژوهش‌‌محور، شایستگی اجرا و شایستگی طراحی آموزشی) به‌عنوان مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای شناسایی شد. 

در ارتباط با مؤلفه توانمندی‌های حرفه‌ای می‌‌توان گفت که، اگر از تعلیم، تربیت و آموزش به عنوان امر حرفه‌‌ای نام برده می‌‌شود، باید توجه کرد، که امر حرفه‌‌ای، نیازمند ملزومات متعددی است. از جمله این ملزومات که هر فرد حرفه‌‌ای در آموزش باید دارا باشد: شایستگی طراحی آموزشی، شایستگی اجرا، آموزش پژوهش‌‌محور و شایستگی ارشیابی است. نیازسنجی اولین گام شروع هر آموزشی است که نشان‌‌دهنده وضعیت و جایگاه فرد در امر یاددهی- یادگیری است و این امر مهم از طریق کاربست ارزشیابی تشخیصی، برای تشخیص نقاط قوت و ضعف یادگیرنده است که یک معلم حرفه‌‌ای بدان سخت پایبند است. پس از ارزشیابی تشخیصی و شروع آموزش، توجه به تقویت مهارت‌های عمومی از قبیل: حل مساله، افزایش خودآگاهی و ارتقای سطح تخصص، برخورداری از دانش و تخصص مناسب روز متناسب با جدیدترین یافته‌های آن حوزه تخصصی با رعایت اصول طراحی آموزشی و توجه جدی به تشکیل گروه‌‌های یادگیری و سوق‌‌دادن آن به سمت یادگیری‌‌های جدید، ضرورتی اجتناب‌‌ناپذیر است. در مرحله اجرای آموزش نیز از روش‌‌های آموزشی مناسب در مورد دانشجویان دارای نیازهای ویژه استفاده شود و تقویت مهارت تفکر خلاق و یادگیری به‌عنوان چارچوب منطق وجودی دانشگاه، خلق انرژی‌های عاطفی به عنوان مرکز ثقل آموزش‌‌های دانشگاهی مد نظر باشد و از ظرفیت کلاس درس به‌مثابه مکانی برای هرس کردن مدل‌های ذهنی، در آموزش حداکثر بهره‌برداری شود.

در ارتباط با مؤلفه روابط انسانی باید گفت که، از شاخص‌های یک معلم حرفه ای و به تبع آن آموزش در دانشگاه، رعایت حرمت عناصر درگیر در آموزش، از سازمان، همکاران، دانشجویان و جامعه است. لذا در یک آموزش اثربخش‌‌، صحنه کلاس درس و یادگیری که از آن به عنوان هارت لند یاد می‌‌شود، مکانی برای برقراری دیالوگ و پرهیز از مونولوگ‌‌سالاری و سخنرانی‌‌های یک‌‌طرفه غالب کلاس‌‌های درسی موجود باشد که در آن، تأکید خاصی به برقراری روابط انسانی بین تمامی عناصر کلاس در جریان است و توسعه حرفه‌‌ای دانشجویان، با رعایت زمینه‌ها و توانمندی‌های متفاوت دانشجویان در فعالیت‌های کلاسی از ویژگی‌‌های بارز آن است. البته همه این شرایط با آگاهی از فلسفه، اهداف، مأموریت‌ها، شیوه‌ها و انتظارات دانشگاه و تعهد و پایبندی به قوانین و استانداردهای دانشگاه و تبعیت از آن‌‌ها و برقراری ارتباط جهان آزمایشگاه و جهان واقعی جامعه در آموزش‌های دانشگاهی وتوجه به دانش بومی- محلی توأم با تحلیل‌های آزمایشگاهی مورد توجه خاص قرار می‌‌گیرد.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Identification of the Components of Professional Ethics in University Education

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Zamandi 1
  • Mohammad Hassani 2
  • Hasan Galavandi, 2
1 Graduated Ph.D. of Higher Education Management, Tehran University, Tehran,
2 Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده [English]

The rule of professional ethics can significantly help the organization to reduce organizational tensions and to success in achieving goals. Faculty members play a critical ethical role as role models for students in addition to their academic role. The aim of this study was to identify the professional components in education at Shahid Beheshti University in Tehran. This study is theoretical; regarding research objectives, its approach is based on qualitative thematic analysis method. Two methods of library and field studies were used to collect data. In order to take advantage of experts and their opinions, the purposeful sampling method was used. 20 professionals who had the required information to study, were selected. The required information was collected through semi - structured interviews. The interviews continued until the information reached the point of saturation. The questions of this interview were prepared based on the literature review; they were analyzed to be suitable and competent by some professors and experts. To ensure the validity of the research, the review by the members (interviewees), the triangulation of data sources and the peer review method were considered. Also, to calculate the reliability of this study, the inter-coder reliability (the agreement between two coders) was used. Three themes of personal ethics, human relationships and professional capabilities were identified as the components of professional ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : professional ethics
  • education
  • university

مراجع

احمدی، فریدون (1396). ارزیابی عوامل مؤثر بر اخلاق حرفه‌ای سازمان‌های خدماتی. اخلاق در علوم و فناوری، 8(3)، 40-32.
اردلان، محمدرضا و نعمتی، لیلا (1394). اخلاق سازمانی ابزاری برای ارتقای عملکرد سازمانی. کنفرانس بین‌المللی ابزار و تکنیک‌های مدیریت.
بهشتی‌‌فر، ملیکه و نکویی‌‌مقدم، محمود (1389). رابطه رفتار اخلاقی مدیران با رضایت شغلی کارکنان. مجله اخلاق در علوم و فناوری، 1 و 2(2)، 13-1.
جعفریانی، حسن و یازرلو، علی (1394). بررسی عوامل مؤثر بر اخلاق حرفه‌ای مدیران صنعتی. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 4(1)، 50-25.
حسینی، سیدجواد (1395). بررسی رابطه اخلاق حرفه‌ای و کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، گروه مدیریت و برنامه‌‌ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
حیدری، شعبان و ایزدی، صمد و صالحی عمران، ابراهیم (1396). شناسایی، تدوین و اعتباریابی شاخص‌های آموزش و یادگیری در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی56-74، (2)5.
دهقانی، علی و اسلامی اکبر، رسول و رحیمی، ابراهیم و عباس جهرمی، علی و خاکی، سوره (1396). بررسی عوامل تسهیل‌کننده رعایت اخلاق حرفه‌ای در عملکرد پرستاری. مجله بالینی پرستاری و مامایی، 6(1)، 29-19.
رحمانی، جبار (1398). نگاهی به مسئولیت اجتماعی دانشگاه در ایران امروز. جستارهایی در مسئولیت اجتماعی دانشگاه ایرانی و بحران‌‌های زیست محیطی (تجربه سیلاب‌های 1398)، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌‌ها و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، 31-90.
رضایی، علیرضا. (1396). بررسی رابطه اخلاق حرفه‌ای و بهره‌وری نیروی انسانی در اداره کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان. نشریه صنعت حمل و نقل، 3(2)، 65-61.
ساکی، رضا و صدوق، مریم السادات و حمیدی، فریده. (1395). رابطه بین اخلاق سازمانی و عملکرد شغلی مدیران. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، 11(1)، 127-117.
سرکارآرانی، محمدرضا (1397). در تمنای یادگیری جلوه هایی از زندگی محمدرضا سرکارآرانی. تهران، شرکت سهامی افست.
سلاجقه، آزیتا و صفری، ثنا (1394). رابطه اخلاق حرفه‌‌ای با عملکرد استادان دانشگاه. اخلاق در علوم و فناوری، 10(3)، 103-110.
سلیمی، مهدی و خداپرست، محبوبه (1396). اثر فرهنگ‌سازمانی بر اخلاق حرفه‌ای و عملکرد شغلی اعضای هیئت‌علمی تربیت‌بدنی و علوم ورزشی. فصلنامه پژوهش در ورزش تربیتی، 13، 39-58.
عرفان، آرزو و نادی، محمد و ابراهیم‌زاده، رضا (1392). تحلیلی بر مؤلفه‌های اخلاقی تجاری‌سازی دانش در آموزش عالی. مجله اخلاق در علوم و فناوری، 13(1)، 115-108.
غلامی نوقاب، محمدحسین و پورشافعی، هادی و شاه طالبی‌‌حسن‌‌آبادی، بدری (1392). بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر رشد حرفه‌ای معلمان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 13(2)، 181-167.
فراستخواه، مقصود (1397.( زخم‌‌ها و ناخوشی‌‌ها در آموزش دانشگاهی ایران، در تمنای یادگیری جلوه‌‌هایی از زندگی محمدرضا سرکارآرانی. تهران، شرکت سهامی افست.
فرحبخش، فاطمه و نوحی، عصمت و ذوالعلی، فرزانه (1395). اهمیت اخلاق در آموزش و میزان رعایت آن از دیدگاه دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کرمان. آموزش و اخلاق در پرستاری، ۵(۱): ۷-۱.
قراملکی، احدفرامرز (1397). درآمدی بر اخلاق حرفه‌ای. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
کاظمی، عباس (1395). روزمره‌‌شدن دانشگاه و زندگی روزمره کلاس درس در ایران: نگاه استادان و دانشجویان در مطالعات فرهنگی و اجتماعی کلاس درس دانشگاهی. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 50-345.
گال، م و بورک، و و وگال، ج (1383). روش‌‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران، تهران: سمت.
مصباحی، مریم و عباس‌‌زاده، عباس (1392). الگوی سیستمی اخلاق حرفه‌ای در آموزش عالی (تحقیق کیفی). مجله اخلاق زیستی، 3(10)، 34-11.
موسوی، فرانک و وشنی، امیر و حیدری، فرهاد و محمدی، نوشین و سلیمانی، فرهاد و قیصرزاده، محمد (1395). اخلاق حرفه‌ای مدیران آموزشی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 11(4)، 8-1.
نجاتی حسینی، سید. محمود (1397). تبارشناسی کلاس درس در ایران تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، ‌تحقیقات و فناوری.
نیازآذری، کیومرث و عنایتی، ترانه و بهنام فر، رضا و کهرودی، زهرا (1393). رابطه اخلاق حرفه‌ای با تعهد سازمانی. نشریه پرستاری ایران، 27(87)، 42-34.
Ahmadi, F. (2016). Evaluation of factors affecting the professional ethics of service organizations. Ethics in Science and Technology, 8(3), 32-40. (In Persian).
Ardalan, M. R & Nemati, L. (2014). Organizational ethics as a tool to improve organizational performance. Conference on management tools and techniques.
(In Persian).
Arora, B. (2017). Integrity, Ethics and Professional Development. International Education and Research Journal, 3(5), 12-23.
Beheshtifar, M & Nekui Moghadam, M. (2012). The relationship between ethical behavior of managers and job satisfaction of employees. Journal of Ethics in Science and Technology, 1 and 2(2), 1-13. (In Persian).
Dehghani A, Eslamiakbar R, Rahimi E, Abbasi Jahromi A & Khaki S. Evaluation of the facilitating factors of professional ethics compliance in nursing practice. Journal of Clinical Nursing and Midwifery 2017; 6(1): 19-29.         
URL: http://78.39.35.47/article-1-511-fa.html. (In Persian).
Elias, R. (2016). The relationship between the protestant work ethic, empathy and business students’ distrust of corporations. Southern Journal of Business and Ethics, 8:
109-119.
Eweje, G., & Brunton, M. (2010). Ethical perceptions of business students in a New Zealand university: do gender, age and work experience matter? Business Ethics: A European Review, 19(1), 95-111.
Farah Bakhsh, F, Nohi E, & Zul Ali, F (2015). The importance of ethics in education and the extent of its compliance from the point of view of nursing students of Kerman University of Medical Sciences. Education and ethics in nursing. 5(1): 1-7.
(In Persian).
Farstakhah, M. (2017). Wounds and unhappiness, in Iran's university education in the desire to learn, manifestations of the life of Mohammad Reza Sarkar Arani, Tehran: Sohami Offset. (In Persian).
Gal, M.; Burke, & Gal, J. (2014) Quantitative and qualitative research methods in educational sciences and psychology. Translation: Ahmadreza Nasr and colleagues. Tehran: Side. (In Persian).
Gholami Nougab, M. H; Pourshafi, H; Shah Talebi, & Hasan Abadi, B. (2012). Examining the factors affecting the professional growth of teachers. Educational Leadership and Management Quarterly, 13(2), 181-167. (In Persian).
Gluchmanová, M. (2017). Theoretical and practical aspects of a professional ethics of teaching. Human Affairs, 27(1), 75-81.
Heidari. Sh , Izadi, S & Salehi Omran E, (2018). Identifying, Compiling, and Validating the Teaching and Learning Indica-tors in Rankings of Universities, Research in School and Virtual Learning, 5(18), 47-56. Magiran.com/p1782893. (In Persian).
Hosseini, S. J. (2015). Investigating the relationship between professional ethics and the quality of work life of Tehran University academic staff members. Master's Thesis, Department of Management and Educational Planning, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran. (In Persian).
Irfan, desire; Nadi, M & Ebrahimzadeh, R. (2012). An analysis of the ethical components of knowledge commercialization in higher education. Journal of Ethics in Science and Technology, 13(1), 115-108. (In Persian).
Karamelki, A. (2017). An introduction to professional ethics. Tehran: Publications of Industrial Management Organization. (In Persian).
Kazemi, A. (2015). The daily life of the university and the daily life of the classroom in Iran: the view of professors and students. In cultural and social studies in the university classroom. Cultural and Social Studies Research Institute, pp. 345-50.
(In Persian).
Kelly, P. T. (2017). Integrating Leadership Topics into an Accounting Ethics Course–Preparing Students for a Challenging Profession. In Advances in Accounting Education: Teaching and Curriculum Innovations (pp. 141-180). Emerald Publishing Limited.
Kolk, A. (2016). The social responsibility of international business: From ethics and the environment to CSR and sustainable development. Journal of World Business, 51(1), 23-34.
Kopar, P. K., & Johnson, D. C. (2020). Limits of Modeling Professional Ethics in Surgical Training. Journal of the American College of Surgeons, 231(4), e117.
Kvale, S. (1996). The 1,000-page question. Qualitative inquiry, 2(3), 275-284.
Mesbahi, M & Abbaszadeh, A. (2012). Systematic model of professional ethics in higher education (qualitative research). Journal of Bioethics, 3(10), 11-34. (In Persian).
Miller, Y., Kark, R., & Zohar, N. (2019). Her/his ethics? Managerial ethics in moral decision-making from a contextual, gendered, and relational perspective. Sex Roles, 80(3), 218-233.
Mousavi, F; Vashni, A; Heydari, F; Mohammadi, N; Soleimani, F & Qaisarzadeh, M. (2015). Professional ethics of educational managers. Quarterly Journal of Ethics in Science and Technology, 11(4), 1-8. (In Persian).
Nejati Hosseini, S. M. (2017). Genealogy of the classroom in Iran Tehran: Institute of Cultural and Social Studies of the Ministry of Science, Research and Technology. (In Persian).
Niazaziri, K; Enayati, s: Behnamfar, R & Kahrvardi, Z. (2013). The relationship between professional ethics and organizational commitment. Iranian Journal of Nursing, 27(87), 42034. (In Persian).
Norouzi, R., Dargahi, S., Aeyadi, N., & Sarhaddi, M. (2018). The association between workplace spirituality and Job Stress with occupational ethics through mediating role of Job Enthusiasm among nurses in Zahedan City, 2017. Journal of Occupational Health and Epidemiology, 7(1), 3-10.
Prakash Tripathi, S (2014). Impact of Work Ethics on Organizational Commitment and Employee Satisfaction at HDFC Bank Indore India. Global Journal for Research Analysis, 3(5): 1-5.
Rahmani, J. (2018). "Looking at the social responsibility of the university in today's Iran", Essays on the social responsibility of the Iranian university and environmental crises (the experience of floods in 2018), Tehran: Research School of Cultural and Social Studies. With the cooperation of the Special Board of the National Report of Floods, and the Faculty of Social Sciences of the University of Tehran. pp. 90-31. (In Persian).
Rezaei, A. (2015). Investigating the relationship between professional ethics and human resource productivity in the General Administration of Ports and Maritime Affairs of Khuzestan province. Maritime Transport Industry, 3(2), 61-65. (In Persian).
Rodríguez, J. V., & Juričić, Ž. (2018). Perceptions and attitudes of community pharmacists toward professional ethics and ethical dilemmas in the workplace. Research in Social and Administrative Pharmacy, 14(5), 441-450.
Saki, R; Sadouq, M, Al-Sadat & Hamidi, F. (2015). The relationship between organizational ethics and managers' job performance. The Quarterly Journal of Ethics in Science and Technology, 11(1), 117-127. (In Persian).
Salimi, M., & Khodaparast, M. (2017). The Effect of Organizational Culture on Professional Ethics and Job Performance in Physical Education and Sport Sciences Faculty Members. Research on Educational Sport, 5(13), 39-58.      
doi: 10.22089/res.2017.3025.1190. (In Persian).
Sarkararani, M, R (2017). In the desire to learn, manifestations of the life of Mohammad Reza Sarkar Arani Tehran: Sohami Offset Company. (In Persian).
Saunders, M., Lewis, P. H. I. L. I. P., & Thornhill, A. D. R. I. A. N. (2007). Research methods. Business Students 4th edition Pearson Education Limited, England.
Selajgeh, A. & Safari, S (2014). The relationship between professional ethics and the performance of university professors. Ethics in Science and Technology, 10(3), 103-110. (In Persian).
Yazerloo, A. (2015). Investigating the Influential Factors on Professional Ethics of Industrial and Privet Managers. Organizational Behavior Studies Quarterly, 4(1), 50-25. (in Persian).
پژوهش در روش‌های آموزش
دوره 1، شماره 2
شهریور 1402
صفحه 95-114

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 15 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 08 شهریور 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار